Vest: Na današnji dan - 9. Mart -

1074. godine – Boreći se protiv kršenja celibata, papa Grgur VII naredio je da svi oženjeni rimokatolički sveštenici budu ekskomunicirani.

1454. godine - Rođen italijanski moreplovac Amerigo Vespuči, prema čijoj je latinskoj verziji imena “Americus” nemački kartograf Martin Valđemiler 1507. godine Novi svet pogrešno nazvao Amerika. To je prihvaćeno uprkos činjenici da je novi kontinent 1492. godine otkrio Vespučijev zemljak Kristofor Kolumbo. Vespuči je u Novi svet putovao 1499. godine kao član španske ekspedicije, a 1501. godine i 1502. godine je predvodio ekspediciju Portugalije. Verovao je da su Honduras i Brazil novi, neotkriveni kontinenti, ne znajući da je Honduras pre njega otkrio Kolumbo.

1495. godine – Tokom opsade Napulja, u vojsci francuskog kralja Šarla III pojavila se epidemija sifilisa koja se brzo proširila na ostale evropske zemlje. Smatra se da su, dotad nepoznatu bolest, doneli Kolumbovi moreplovci s Novog kontinenta.

1661. godine – Umro je kardinal Žil Mazaren, francuski političar italijanskog porekla. Posle smrti kardinala Rišeljea 1642. godine postao je ministar za vreme regentstva kraljice Ane i kao jedan od najveštijih diplomata svoga doba, učvrstio temelje na kojima je Luj XIV gradio hegemonističku politiku Francuske prema Evropi.

1749. godine - Rođen francuski političar i pisac Onore Gabrijel Viktor Riketi de Mirabo, najbolji govornik Francuske revolucije i jedan od glavnih zastupnika interesa trećeg staleža. Doprineo je pobedi Ustavotvorne skupštine nad kraljem, ali ne kao principijelan protivnik monarhije. Njegov cilj je bila liberalna reforma društva uz održavanje monarhije. Ubijen je 1791. godine pod optužbom da je paktirao s dvorom. Dela: "Esej o despotizmu", "O pruskoj monarhiji pod Fridrihom Velikim".

1796. godine – Napoleon Bonaparta oženio je Žozefinu d Boarne, udovicu bivšeg francuskog oficira koji je giljotiniran za vreme Francuske revolucije.

1807. godine - Predvođeni Karađorđem, srpski ustanici potpuno oslobodili Beograd od Turaka, iako je grad, kao politički centar pašaluka, bio čvrsto utvrđen i posednut jakim janjičarskim snagama. Ustanici su od 1804. godine do 1806. godine bezuspešno pokušavali da zauzmu beogradsku tvrđavu i tek 8. januara 1807. godine beogradski vezir Sulejman-paša bio je prinuđen da preda Karađorđu Gornji grad, a dva meseca potom i Donji grad. Beograd je postao politički, vojni i kulturni centar nove Srbije i ostao je u srpskoj vlasti do propasti Prvog srpskog ustanka 1813. godine.

1814. godine – Rođen je ukrajinski pisac i slikar Taras Ševčenko, najveći ukrajinski pesnik 19. veka, romantičar i revolucionar. Poezijom inspirisanom narodnim stvaralaštvom razvio je književni ukrajinski jezik i otvorio puteve novoj ukrajinskoj poeziji. Najznačajnija dela: zbirka pesama “Kobzar”, poema “Hajdamaki”.

1817. godine - Srpski vojvoda i popečitelj finansija u Prvom srpskom ustanku knez Sima Marković pogubljen u beogradskoj tvrđavi prema naređenju Marašli Ali-paše. Od početka ustanka bio je blizak saradnik Karađorđev, s kojim je emigrirao posle propasti ustanka. Vratio se u Srbiju zahvaljujući nagodbi Miloša Obrenovića i Ali-paše, ali je nastavio prepisku sa srpskim starešinama u Besarabiji, pozivajući ih da se vrate i nastave borbu protiv Turaka. S vojvodom Pavlom Cukićem i bivšim Karađorđevim kapetanom Dragićem Gorunovićem podigao je bunu koju su Miloš i Turci brzo ugušili, a Marković i Gorunović uhapšeni su i pogubljeni.

1831. godine – Kralj Luj Filip je osnovao Francusku Legiju stranaca sa sedištem u Alžiru.

1851. godine - Umro danski fizičar Hans Kristijan Ersted, osnivač nauke o elektromagnetizmu. Otkrio je magnetski učinak električne struje. Njegovo glavno delo "Experimenta circa effectum conflistus electrici in acum magneticam" znatno je uticalo na francuskog fizičara i matematičara Andrea Maria Ampera. Njemu u čast jedinica za jačinu magnetskog polja u elektormagnetskom CGS sistemu nazvana je "ersted".

1862. godine – Tokom Američkog građanskog rata dogodio se prvi sukob oklopnih brodova između “Monitora”, broda armije Unije i broda Konfederalne vojske “Merimak”. U četvoročasovnoj bici nijedan brod nije oštećen.

1885. godine - Rođena ruska balerina Tamara Platonovna Karsavina, jedna od najvećih predstavnika klasičnog baleta u prvoj polovini 20. veka. S Anom Pavlovnom i Vaclavom Nižinskim bila je među glavnim zvezdama Ruskog baleta Sergeja Đagiljeva, u Imperatorskom baletu u Petrogradu. Nastupala je kao primabalerina i gostovala je na scenama u Parizu u Londonu, gde je 1928. osnovala baletsku školu. Upamćena je kao nezamenljiva partnerka Nižinskog u baletu "San o ruži" i po sjajnim rolama u baletima "Šeherezada", "Žar-ptica", "Petruška", "Fantastični dućan", "Trorogi šešir".

1888. godine – Umro je Vilhelm I, pruski kralj od 1861. godine, koji je uz pomoć moćnog kancelara Ota fon Bizmarka 1871. godine ujedinio 25 nemačkih država u Nemačko Carstvo i proglasio se carem. Tokom njegove vladavine Nemci su Danskoj oteli pokrajine Šlezvig i Holštajn u ratu 1864. godine, porazili Austriju 1866. godine, a u francusko-pruskom ratu 1871. godine otrgli Alzas i Lorenu od Francuske. Izdao je 1879. godine "Izuzetni zakon", kojim je socijalistički pokret u Nemačkoj stavljen van zakona.

1890. godine – Rođen je ruski državnik i šef sovjetske diplomatije Vjačeslav Mihajlovič Molotov, glavni pregovarač s nacističkom Nemačkom u pripremi sovjetsko-nemačkog pakta o nenapadanju u avgustu 1939. godine. Nakon 30 godina koje je proveo u najvišem partijskom i državnom vrhu u vreme Staljinove diktature, isključen je iz Centralnog komiteta Komunističke partije i smenjen sa svih funkcija u junu 1957. godine. Jedan je od osnivača lista "Pravda".

1893. godine - Umro francuski teoretičar umetnosti, istoričar i filozof Ipolit Ten, koji je nastojao da unese pozitivističke metode u izučavanje literature, umetnosti i društva. Kao filozof bavio se problemima saznanja, a kao istoričar je istraživao korene dekadencije u Francuskoj. Dela: "Istorija engleske književnosti", "Filozofija umetnosti", "O inteligenciji", "Postanak savremene Francuske".

1916. godine - Nemačka u Prvom svetskom ratu objavila rat Portugaliji, koja je prethodno u svojim lukama zaplenila njemačke brodove.

1919. godine - Britanci deportovali na Maltu vođu egipatskog pokreta za nezavisnost Saada Zaglula

1924. godine – Italija je anektirala Rijeku, koja je od potpisivanja jugoslovensko – italijanskog ugovora u Rapalu u novembru 1920. godine imala status nezavisnog grada.

1934. godine - Rođen ruski kosmonaut Jurij Aleksejevič Gagarin, prvi čovek koji je obleteo Zemlju. U aprilu 1961. godine kosmičkim brodom "Vastok 1" napravio je krug oko planete za sat i 48 minuta, krećući se maksimalnom brzinom od 28.000 kilometara na čas, na najvećoj udaljenosti od Zemlje 327 kilometara. Tokom karijere unapređen je u čin pukovnika.

1942. godine – Japanske invazione snage su u Drugom svetskom ratu okončale zauzimanje indonežanskog ostrva Java, tada pod holandskom kolonijalnom vlašću.

1943. godine – Rođen je američki velemajstor Robert Bobi Fišer, prvi Amerikanac koji je osvojio titulu svetskog prvaka u šahu. Šampionsku titulu stekao je pobedivši 1972. godine u Rejkjaviku ruskog velemajstora Borisa Spaskog, a izgubio je bez meča 1975. godine, kada je odbio da prihvati uslove Međunarodne šahovske federacije, pa je za prvaka sveta proglašen ruski velemajstor Anatolij Karpov. Umro je 17. januara 2008. godine.

1945. godine - Američke snage u Drugom svjetskom ratu zauzele Bon.

1956. godine - Englezi deportovali kiparskog arhiepiskopa Makariosa Trećeg na Sejšelska ostrva u Indijskom okeanu.

1989. godine – Vlasti u Varšavi su zvanično optužile sovjetske službe bezbednosti za likvidaciju više od 4.200 poljskih oficira u Katinskoj šumi u proleće 1940. godine.

1991. godine – U Beogradu su održane prve velike antirežimske demonstracije. Policija je grubom silom rasturila demonstrante, nakon čega je centar grada zaposela vojska s tenkovima. Poginuli su jedan demonstrant i jedan policajac. Proteste zbog brutalnosti policije nastavili su narednih dana beogradski studenti.

1992. godine – Umro je bivši premijer Izraela Menahem Begin. Lider ilegalne cionističke grupe “Irgun Cevai Leumi” četrdesetih, a nakon osnivanja Izraela 1948. godine šef desničarske partije “Likud”, potpisao je 1997. godine u Kemp Dejvidu mirovni ugovor s egipatskim predsednikom Anvarom el Sadatom, za šta je s egipatskim predsednikom podelio Nobelovu nagradu za mir 1978. godine.

1993. godine - Srpski neuropsihijatar i profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu dr Milan Popović dobio je nagradu "20. vek" Međunarodnog instituta u Kembridžu za dostignuća u nauci. Prethodno je na kongresu Svetskog udruženja lekara za prevenciju u Beču ukazao na moralnu neopravdanost sankcija i to izlaganje je objavio prestižni časopis "Medicina i rat".

1994. godine – Teroristi Irske republikanske armije su izveli prvi u seriji minobacačkih napada na londonski aerodrom “Hitrou”.

1994. godine – Američki pesnik, pripovedač i romanopisac Čarls Bukovski umro je u San Pedru. Poznat po eksplicitnom, sirovom, ponekad i vulgarnom književnom izrazu najčešće je pričao o simpatičnim gubitnicima sa margina društva. Najpoznatiji njegovi romani su “Zabeleške starog pokvarenjaka”, “Bludni sin”, “Šekspir ovo nikad nije radio” i zbirke kratke proze “Đavo je bio vruć” i “Priče o običnom ludilu”.

1999. godine – Iranski predsednik Mohamad Hatami doputovao je u Italiju, što je bila prva poseta šefa iranske države jednoj zapadnoj zemlji od islamske revolucije 1979. godine. Tokom trodnevne posete Hatami se susreo i sa poglavarom Rimokatoličke crkve Jovanom Pavlom II u Vatikanu, kao najviši iranski verski lider koji je posetio papu.

2002. godine – Ponovo je otvoren tunel Mon Blan u Alpima, nakon velikog požara u njemu 1999. godine kada je poginulo 39 osoba.

2003. godine – Tajlandska policija je saopštila da je u tromesečnoj akciji, koja je sprovedena širom zemlje u potrazi za proizvođačima i dilerima sintetičke droge metafetaminima ubijeno više od 2.200 ljudi.

2003. godine – U Havani, glavnom gradu Kube, Evropska unija je otvorila diplomatsko predstavništvo.

2008. godine – Na parlamentarnim izborima u Španiji pobedila je vladajuća Socijalistička partija.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici!