Vest: Na današnji dan - 8. Mart -

1500. godine – Portugalski moreplovac Pedro Alvarez Kabral krenuo je iz Lisabona na put u Indiju. Promenivši dotad poznatu rutu, udaljio se od afričke obale u pravcu zapada, prema Južnoj Americi i tako otkrio današnji Brazil, proglasivši ga portugalskom kolonijom. Iste godine brazilsku obalu otkrio je Španac Vićente Pinzon.

1714. godine - Rođen nemački kompozitor, čembalista i dirigent Karl Filip Emanuel Bah, čije su klavirske sonate preteča klasičnih, sin i učenik Johana Sebastijana Baha. Bio je pristalica "osećajnog stila", dramskog patosa s obiljem ukrasa. Dela: dvadesetak simfonija, oko 60 koncerata za klavir, kamerna muzika, sonate za klavir, kantate, crkvene kompozicije.

1846. godine – U Beogradu je otvorena prva čitaonica u Srbiji, nazvana Srpsko čitalište, kasnije Čitalište beogradsko. Ubrzo su osnovane i drugim gradovima.

1866. godine - Rođen ruski fizičar Pjotr Nikolajevič Lebedev, profesor Moskovskog univerziteta. Proučavao je pritisak svetlosti, dokazavši postojanje mehaničkog impulsa kod svetlosnih zraka, što je od velikog značaja za razumevanje kosmičkih pojava. Bio je jedan od osnivača instituta za fiziku u Moskvi, koji se danas naziva Lebedevljev institut za fiziku. Po njemu je nazvan krater na Mesecu “Lebedev krater” .Dela: "Sila pritiska svetlosti na gasove", "Magnetometrijsko proučavanje obrtnih tela".

1869. godine - Umro francuski kompozitor i muzički pisac Ektor Berlioz, tvorac romantičarske programske muzike i začetnik moderne orkestracije. Patetičan i temperamentan, stvorio je dela izvanrednih tonskih boja kroz koja je provlačio osnovnu ideju vodilju. Znatno je uticao na evropsku muziku svog doba. Bio je i prvi veliki majstor modernog simfonijskog orkestra, kao dirigent ga vešto ujedinjujući u kompleksnu celinu, ali i deleći na pojedine sekcije unutar celine, ostvarujući tako veoma složene, višeslojne palete zvučnih boja. Berlioz je bio i ostao proročki genije, koji je išao ceo jedan vek ispred svog vremena. Napisao je "Nauku o instrumentaciji". Dela: "Fantastična simfonija", "Harold u Italiji", "Romeo i Julija", "Faustovo prokletstvo", "Rekvijem", opere "Benvenuto Čelini", "Trojanci".

1879. godine – Rođen je srpski slikar i vajar Mihailo Milovanović, jedan od osnivača Udruženja likovnih umetnika Srbije, ratni slikar Vrhovne komande srpske vojske u Prvom svetskom ratu, autor čuvenih portreta srpskih vojvoda Radomira Putnika, Živojina Mišića, Stepe Stepanovića i Petra Bojovića, kralja Petra I Karađorđevića i regenta Aleksandra Karađorevića. Bio je veliki patriota i nosilac Albanske spomenice, Ordena svetog Save i Ordena Jugoslovenske krune III stepena. Kad je dobio decu, odlučio je da sagradi kuću sa ateljeom na porodičnom imanju u Tuku, u zaseoku Gubin Do, pokraj Gostinice. Tu je živeo i radio do 28. novembra 1941. godine kada su ga, nepravedno osumnjičenog, streljali partizani. Napisao je roman "Lendina vodenica", štampan više od pola veka posle njegove nasilne smrti.

1879. godine – Rođen je nemački hemičar i fizičar Oto Han, koji je s Fricom Štrasmanom 1939. godine otkrio cepanje jezgra atoma urana pomoću neutrona, čime je otvorio eru nuklearnih reaktora. Dobitnik je Nobelove nagrade za hemiju 1944. godine.

1889. godine – Umro je švedski brodski inženjer i pronalazač Džon Erikson, izumitelj prvog uspešnog brodskog vijka.

1895. godine - Rođena urugvajska spisateljica Huanita Fernandes Morales, poznata kao Huana Fernandes de Ibarbourou, jedna od najistaknutijih liričarki Južne Amerike, nazvana "Huana Amerike". Dela: zbirke stihova "Dijamantski jezici", "Divlji koren", "Ruža vetrova", "Izgubljena", "Romanse sudbine".

1904. godine - Nemačka ublažila antijezuitski zakon iz 1872. godine, dopustivši povratak pojedinih pripadnika tog ozloglašenog rimokatoličkog reda.

1907. godine - Rođen grčki državnik Konstantin Karamanlis, predsednik Grčke od 1980. godine do 1985. godine, osnivač stranke "Nova demokratija". Prvi put je postao premijer 1955. godine i na tom položaju je ostao do 1963. godine, kad je dobrovoljno emigrirao. Vladu je ponovo sastavio 1974. godine, posle pada vojne hunte, odigravši ključnu ulogu u obnovi demokratije u Grčkoj.

1910. godine – U Kopenhagenu je održana Druga konferencija žena socijalista, na inicijativu nemačke revolucionarke Klare Cetkin. Na ovoj konferenciji je ustanovljen praznik Dan žena u znak sećanja na demonstracije američkih žena u Čikagu 8. marta 1909. godine. Prva proslava Dana žena u Srbiji održana je 1914. godine.

1917. godine – Nemirima i štrajkovima u Petrogradu, počela je “Februarska revolucija” u Rusiji.

1917. godine - Umro nemački konstruktor i general Ferdinand fon Cepelin, koji je 1900. godine konsturisao veliku vazdušnu lađu - dirižabl, nazvanu po njemu "cepelin". Njegova letelica duga 248 metara bila je lakša od vazduha, s velikim balonom profilisanog vretenastog oblika i motornim pogonom.

1921. godine – Francuske trupe su ušle u Diseldorf i druge gradove u Ruru pošto Nemačka nije isplatila ratnu štetu, što je bila obavezna prema Versajskom mirovnom ugovoru potpisanom posle Prvog svetskog rata.

1922. godine – U Zagrebu je izvršena smrtna kazna vešanjem nad Alijom Alijagićem, koji je 1921. godine u Delnicama izvršio atentat na jugoslovenskog ministra unutrašnjih poslova Milorada Draškovića, tvorca Obznane, vladine uredbe kojom je zabranjen rad Komunističke partije Jugoslavije.

1930. godine - Umro američki državnik Vilijam Hauard Taft, predsednik SAD od 1909. godine do 1913. godine, prvi bivši šef države u američkoj istoriji koji je od 1921. godine do smrti bio predsednik Vrhovnog suda. Tokom predsedničkog mandata vojno je intervenisao u Nikaragvi, koja je potom bila pod američkom okupacijom do 1933. godine.

1942. godine – Japanske trupe su u Drugom svetskom ratu zauzele glavni grad Burme Rangun, dan nakon što su grad napustili Britanci.

1942. godine – Umro je kubanski velemajstor Hose Raul Kapablanka, svetski prvak u šahu od 1921. do 1927. godine. Titulu je osvojio pobedivši u meču nemačkog velemajstora Emanuela Laskera, a izgubio je od ruskog velemajstora Aleksandra Aljehina.

1950. godine – Sovjetski maršal Kliment Vorošilov objavio je da je SSSR u septembru 1949. godine isprobao atomsku bombu, u vreme kada se smatralo da je SAD jedina država koja poseduje nuklearno naoružanje.

1954. godine - Zaključen odbrambeni sporazum SAD i Japana, čime se Tokio potpuno priklonio političko-vojnom savezu Zapada.

1965. godine – U Južni Vijetnam se iskrcalo 3.500 američkih marinaca, čime je počelo masovno uključenje kopnenih trupa SAD u Vijetnamski rat. Početkom 1968. godine broj američkih trupa u Južnom Vijetnamu popeo se na 525.000.

1971. godine – Bokser Džo Frejzer pobedio Mohameda Alija i osvojio titulu apsolutnog prvaka sveta u teškoj kategoriji. U “meču veka” u njujorškom Medison skver gardenu Ali je pokušao da povrati titulu svetskog šampiona koja mu je bila oduzeta 1968. godine zbog odbijanja da ode u Vijetnamski rat. Ali nije uspeo da povrati staru formu, bio je sporiji i teži nego ranije i Frejzer je pobedio odlukom sudija posle 15 rundi.

1971. godine - Umro američki filmski glumac Harold Lojd, jedan od najvećih komičara nemih filmova. Filmovi: "Sigurnost na poslednjem mestu", "Brucoš", "Čuvaj se, profesore", "Luda sreda".

1973. godine – U eksploziji automobila bombe, koju su podmetnuli pripadnici IRA-e ispred zgrade glavnog londonskog suda i sedišta Skotland Jarda u Londonu, poginula je jedna osoba, a ranjeno je 238.

1983. godine - Umro engleski kompozitor Vilijam Tarner Volton, tvorac osećajne i lirske muzike neoromantičarskog stila. Dela: melodrama "Fasada", oratorijum "Baltazarov pir", "Koncert za violinu".

1993. godine – Uz posredovanje Međunarodnog komiteta Crvenog krsta iz logora u Bosni i Hercegovini pušteno je 5.540 zarobljenika zatočenih tokom bosanskog rata. Prema saznanjima te organizacije ostalo je zatočeno još 3.100 zarobljenika u srpskim, hrvatskim i muslimanskim logorima.

1999. godine – Vojska Šri Lanke je, u blickrig operaciji, zauzela više od 500 kvadratnih kilometara teritorije na severu zemlje, koja je bila pod kontrolom separatističke gerilske grupe Tamilski tigrovi. U sukobima separatista i vladinih snaga od 1983. godine poginulo je oko 57.000 ljudi.

2001. godine – NATO je odobrio ulazak jugoslovenskih vojno-policijskih snaga u prvi sektor Zone kopnene bezbednosti na administrativnoj granici Srbije i Kosova. Zona kopnene bezbednosti uspostavljena je na osnovu Kumanovskog sporazuma, koji su u junu 1999. godine potpisali NATO i Vojska Jugoslavije po završetku vazdušnih udara NATO na SR Jugoslaviju. Jugoslovenske snage ušle su u prvi sektor 14. marta.

2001. godine – Međunarodni sud za ratne zločine u Hagu formirao je poseban tim za istragu zločina Oslobodilačke vojske Kosova. Prve optužnice protiv Albanaca sa Kosova podignute su u februaru 2003. godine.

2001. godine – U 102. godini umrla je Dam Ninet de Valoa, balerina i osnivač Britanskog kraljevskog baleta.

2004. godine – Tribunal u Hagu otpečatio je optužnice protiv hrvatskih generala Mladena Markača i Ivana Čermaka, za zločine nad srpskim civilima u Kninskoj krajini tokom vojne akcije Oluja u avgustu 1995. godine. Nakon toga obojica su se dobrovoljno predali tom sudu, koji ih je oslobodio krivice, Čermaka 2011. godine a Markača godinu dana kasnije.

2005. godine – U specijalnoj operaciji u Čečeniji ubijen je lider separatista Aslan Mashadov, kojeg Moskva tereti za seriju smrtonosnih napada u Rusiji, uključujući i otmicu u školi u Beslanu, kada je poginulo oko 400 talaca, od kojih su polovina bila deca.

2010. godine – U verskim sukobima u centralnoj Nigeriji poginulo je najmanje 500 osoba.

2013. godine – Umro je Evald Hajnrih fon Klajst poslednji živi učesnik neuspelog atentata na Adolfa Hitlera 1944. godine.

2014. godine – Avion kompanije Malezija erlajns sa 239 putnika i članova posade na relaciji Kuala Lumpur Peking izgubio je kontakt s kontrolom leta u Vijetnamu. Uprkos opsežnoj potrazi u koju se uključilo više država, njegova sudbina ostala je do danas nepoznata.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici!