Vest: Na današnji dan - 30. Novembar -

1508.godine - Rođen italijanski arhitekta Andrea Paladio, koji je razvio moderan stil, zasnovan na klasičnim principima rimskog graditeljstva, jedan od najznačajnijih predstavnika kasne renesanse. Odlikovao se izvanrednim smislom za monumentalnost i funkcionalnost građevine. Gradio je crkve, palate, vile, vojne objekte, parkove i šire urbanstičke celine, najviše u Vićenci i Veneciji, uključujući čuvenu vilu "Rotonda" kod Vićence i crkvu "Rotendore" u Veneciji. Teorijske stavove objavio je u znamenitom delu "Četiri knjige o arhitekturi".

1667. godine - Rođen engleski pisac irskog porekla Džonatan Svift, jedan od najoštroumnijih kritičara ljudskih naravi i poroka. To je posebno izraženo u glavnom delu "Guliverova putovanja", u kojem je, u izmišljenom svetu Liliputanaca, divova i smešnih naučnika, prikazao društvene prilike u Engleskoj. Tegoban lični život bio je izvor gorčine, pesimizma i prezira prema ljudskom rodu i satire koja je prerasla u najgrublju pogrdu. Ostala dela: politički spisi "Suknareva pisma", satire "Bitka knjiga", "Priča o buretu".

1694. godine - Umro italijanski lekar i botaničar Marčelo Malpigi, tvorac mikroskopske anatomije. Pronašao je jako konveksna sočiva, jednostavan mikroskop koji uveličava do 180 puta.

1700. godine – U bici kod Narve švedske trupe kralja Karla Dvanaesti pobedile su nadmoćniju rusku vojsku Petra I. U bici je poginulo oko 10.000 Rusa i 600 Šveđana.

1718. godine - Poginuo švedski kralj Karlo Dvanaesti prilikom opsade Fredrikshala, na početku švedske invazije na Norvešku. Tokom vladavine od 1697. godine posvetio se gotovo isključivo ratovanju.

1830. godine - Turski sultan Mahmud Drugi hatišerifom potvrdio autonomiju Srbije, garantovao slobodu trgovine, pravo zidanja crkava i manastira i ukidanje spahiluka. Turci su takođe morali da Srbima prodaju imanja po "pravednoj ceni" i napuste Beograd, a sultan je priznao srpskog kneza i granice Srbije od 1812. godine.

1835. godine - Rođen američki pisac Semjuel Lenghorn Klemens, poznat kao Mark Tven, jedan od najvećih humorista svetske književnosti. U romanima "Pustolovine Toma Sojera", "Život na Misisipiju", "Pustolovine Haklberi Fina", "Život na dvoru kralja Artura", kojima je stekao svetsku slavu, prikazao je jedinstvene životne situacije i autentični američki stil i govor. Bio je veliki prijatelj našeg naučnika Nikole Tesle.

1838. godine – Meksiko je objavio rat Francuskoj koja je tri dana ranije okupirala grad Vera Kruz.

1853. godine – Rusija je u Krimskom ratu uništila tursku flotu u bici kod crnomorske luke Sinope.

1872. godine – U Glazgovu je odigrana prva fudbalska utakmica između dve reprezentacije Engleske i Škotske. Meč je završen rezultatom 0:0.

1874. godine – Rođen je engleski državnik Vinston Lenard Spenser Čerčil, premijer Velike Britanije od 1940. godine do 1945. godine i od 1951. godine do 1955. godine, vođa Konzervativne stranke od 1940. godine. Kao jedan od velikih protagonista pobede nad fašističkim silama, učestvovao je na svim važnim savezničkim konferencijama (Moskva, Teheran, Jalta, Potsdam). Autor je i zapaženih književno publicističkih dela, a za “Memoare iz Drugog svetskog rata” dobio je 1953. godine Nobelovu nagradu za književnost.

1900. godine – Umro je engleski pisac irskog porekla Oskar Vajld. Njegovo demonstrativno kršenje viktorijanskih društvenih konvencija završilo se dvogodišnjom kaznom zatvora zbog homoseksualizma. Umro je u egzilu u Parizu u bedi i nemilosti, a 100. godišnjica njegove smrti svečano je obeležena u Londonu u Vestminsterskoj opatiji, u Parizu, Dablinu i Njujorku. Najpoznatija dela: “Slika Dorijana Greja”, “Važno je zvati se Ernest”, “Lepeza ledi Vindermir”, “Srećni princ i druge priče”.

1939. godine – Streljan je mađarski revolucionar Bela Kun, jedan od osnivača Komunističke partije Mađarske i vođa mađarske sovjetske revolucije 1919. godine. Prethodno je uhapšen u staljinističkim čistkama i na montiranom procesu u SSSR-u osuđen na smrt. Rehabilitovan je posle XX kongresa KPSS 1956. godine.

1939. godine – Više od 20 sovjetskih divizija je napadom na Finsku započelo sovjetsko-finski “zimski rat”, okončan mirovnim ugovorom u martu 1940. godine, kojim je Finska prinuđena da se odrekne Karelijske prevlake i grada Viborg na istoku zemlje.

1955. godine – Umro je jugoslovenski kompozitor Josip Slavenski, profesor Muzičke akademije u Beogradu. U težnji ka oblikovanju nacionalnog izraza, spojio je u svom delu elemente muzičkog folklora pojedinih balkanskih naroda s modernom evropskom muzičkom tehnikom. Najznačajnija dela: “Balkanofonija”, “Simfonija Orijenta”, “Simfonijski ep”, “Pesme moje majke”, scenska muzika.

1957. godine - Umro srpski slikar Paja Jovanović, predstavnik akademskog realizma. Najveći deo života proveo je u Beču, gde je i umro. Izuzetno je vladao slikarskim zanatom i inspirisao se srpskom istorijom. Naslikao je velike ikonostase u Sabornoj crkvi u Novom Sadu i u crkvi u Dolovu i portretisao više vladara i crkvenih dostojanstvenika. Radio je i istorijske i folklorne kompozicije, među kojima se posebno ističu "Seoba Srba", "Proglašenje Dušanovog zakonika", "Takovski ustanak", "Mačevanje", "Kićenje neveste".

1967. godine – Aden, Južni Jemen i Južnoarapska Federacija (17 sultanata) stekli su nezavisnost nakon 128 godina britanske kolonijalne vladavine i formirali Narodnu Republiku Južni Jemen, koja je na isti dan 1970. godine dobila naziv Narodna Demokratska Republika Jemen.

1977. godine - Umro srpski pisac Miloš Crnjanski, možda najveći "mađioničar reči" u našoj književnosti. U Beču i Parizu je studirao istoriju umetnosti i filozofiju, diplomirao je na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Radio je kao profesor i novinar, a od 1928. godine je bio u diplomatskoj službi u kojoj ga je u Rimu zatekao Drugi svetski rat, aposle rata iz Rima je kasnije otišao u London. Vratio se u Beograd 1965. godine, posle čega je objavio poslednje delo - "Embahade". U romanu "Seobe", čiji je prvi deo napisao 1929. godine, a drugi 1962. godine, uspeo je da poetizuje istorijsku viziju inspirisanu tragičnim rasejanjem Srba, a da je ne liši činjenične osnove. Roman je velika istorijska freska i poema o lutanju i bespuću. Ostala dela: romani:"Dnevnik o Čarnojeviću", "Kap španske krvi", "Kod Hiperborejaca", "Roman o Londonu", pesme: "Lirika Itake", "Lament nad Beogradom", novela: "Priča o muškom", drame: "Maska", "Konak", "Nikola Tesla", putopisi: "Ljubav u Toskani", "Knjiga o Nemačkoj", "Naša nebesa", "Naše plaže na Jadranu".

1986. godine - Umro američki filmski glumac engleskog porekla Keri Grant, koji se iskazao kao sjajan komičar u komedijama Hauarda Hoksa, ali i kao tumač karakternih rola u filmovima Alfreda Hičkoka. Filmovi: "Plava Venera", "Strašna istina", "Samo anđeli imaju krila", "Filadelfijska priča", "Arsenik i stare čipke", "Osumnjičen", "Ozloglašena", "Dan i noć", "Drž'te lopova!", "Sever - severozapad", "Šarada".

1995. godine – Savet bezbednosti UN jednoglasno je usvojio odluku da se 31. januara 1996. godine okonča troipogodišnja mirovna misija u Bosni i Hercegovini.

1996. godine – Oko 150.000 ljudi protestovalo je ulicama Beograda zbog poništenja izborne pobede opozicione koalicije “Zajedno” na lokalnim izborima.

2001. godine - Ruska Duma donijela zakon koji dozvoljava drugim državama da pristupe Ruskoj Federaciji, a da pri tome postojanje zajedičke granice nije obavezan uslov primanja.

2003. godine – Umrla je Amerikanka Gertruda Ederli prva žena koja je 1926. godine preplivala Lamanš.

2004. godine- Bivši ruski premijer Jevgenij Primakov posvjedočio pred Haškim tribunalom da Slobodan Milošević nikada nije imao plan da stvori Veliku Srbiju.

2009. godine – Savet ministara EU usvojio je odluku kojom se građanima Srbije, Crne Gore i Makedonije od 19. decembra 2009. godine ukidaju vize za putovanja u zemlje EU, osim za Veliku Britaniju i Irsku. 

2009. godine – Umro je književnik i akademik Milorad Pavić,bio je poznati srpski prozni pisac, istoričar srpske književnosti 17-19. veka, stručnjak za barok i simbolizam, prevodilac Puškina i Bajrona, profesor univerziteta i član Srpske akademije nauke i umetnosti od 1991. godine. Pavić je bio romansijer, pripovedač, pesnik i dramski pisac. Pavićeva dela imaju preko 80 prevoda u zasebnim knjigama na različite jezike širom svijeta. Od strane stručnjaka iz Evrope,SAD-a i Brazila, Milorad Pavić je nominovan za Nobelovu nagradu za književnost. Napisao je dela: Mesečev kamen, zbirku priča Gvozdena zavesa, Konji svetoga Marka, Ruski hrt, Nove beogradske priče, Duše se kupaju poslednji put, a svetsku slavu stekao je sa romanom “Hazarski rečnik”.

2015. godine - U Parizu je počeo sastanak o klimatskim promenama kako bi se postigao dugoročni sporazum svih zemalja sveta o smanjenju štetne emisije gasova za koju je krivac čovek. Planeta Zemlja je od Protokola iz Kjota 1997. godine postala još toplija i sa još ekstremnijim vremenskim prilikama.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici!