Vest: Na današnji dan - 29. Novembar -

1314. godine – Umro je francuski kralj Filip IV Lepi koji je 1306. godine proterao Jevreje iz Francuske i konfiskovao njihovu imovinu. Tokom sukoba sa papom Bonifacijem VIII sazvao je 1302. godine Skupštinu triju staleža – sveštenstva, plemstva i građanstva, prvi put u istoriji Francuske, a nakon papine smrti sporazumeo se s novim papom Klementom V poreklom iz Francuske, da se papsko sedište premesti u Avinjon.

1516. godine – Umro je italijanski slikar Đovani Belini, jedan od tvoraca venecijanske škole. Bio je učitelj Đorđonea i Ticijana.

1543. godine – U Londonu je od kuge umro nemački slikar Hans Holbajn Mlađi, dvorski slikar kralja Henrija VIII, majstor crteža i autor čuvenih portreta – “Erazmo Roterdamski”, “Madona gradonačelnika Majera”, “Henri VIII”.

1780. godine – Umrla je austrijska carica, češka i mađarska kraljica Marija Terezija. Tokom vladavine od 1740. godine sprovodila je reforme u duhu prosvećenog apsolutizma, ali i centralizaciju i germanizaciju. Da bi osigurala osporavani presto, vodila je rat za austrijsko nasleđe od 1740. godine do 1748. godine u kojem joj je 1745. godine pruski kralj Fridrih II preoteo Šleziju.

1854.godine - Umro srpski pisac, državnik, diplomata i vojskovođa prota Mateja Nenadović, predsednik Praviteljstvujuščeg sovjeta - prve srpske vlade. Sa stricem Jakovom pokrenuo je Prvi srpski ustanak u valjevskoj i šabačkoj nahiji i komandovao je delom ustaničkih snaga 1806. godine u boju na Mišaru, u kojem su Turci potučeni do nogu. Kao prvi diplomata obnovljene Srbije u Petrogradu je pokušao da uspostavi diplomatske odnose s Rusijom i zainteresuje rusku vladu za podršku i pomoć i igrao je važnu ulogu u pregovorima s Turcima. Posle Drugog srpskog ustanka postao je valjevski knez, ali je penzionisan zbog nesuglasica s knezom Milošem Obrenovićem, a zbog sukoba s knezom Mihailom Obrenovićem 1840. godine je prognan. Vratio se 1842. godine kad su Obrenovići pali s vlasti i postao državni savetnik. Njegovi "Memoari", jedno od najboljih memoarskih dela srpske književnosti, puni su dragocenih podataka o događajima i ljudima u vreme Prvog srpskog ustanka.

1864. godine – U Sent Kriku u američkoj državi Kolorado jedinica pukovnika Džona Čivingtona masakrirala je najmanje 400 Čejena i Arapahosa, koji su se predali uz prethodno dobijenu dozvolu da se ulogoruju.

1890. godine – Otvoreno je zasedanje prvog japanskog parlamenta. Parlament je imao dva doma – gornji sa 480 i donji sa 252 člana.

1895. godine - Rođen američki filmski režiser i koreograf Vilijam Berkli Inos, poznat kao Bazbi Berkli, koji je utemeljio principe mjuzikla kao filmskog žanra. Koristio je vožnju kamere na nov način i služio se montažom kao bazičnim elementom ritmičke strukture. Filmovi: "Kopači zlata 1933", "Holivudski hotel", "Vrt na mjesečini", "Kometa nad Brodvejom", "Bebe u vojsci", "Bebe na Brodveju", "42. ulica".

1902. godine - Rođen italijanski pisac Karlo Levi, autor romana "Hristos se zaustavio u Eboliju", u kojem je opisao težak život italijanskih seljaka pod fašistima. U vrijeme fašističke vladavine bio je interniran u južnu Italiju.

1918. godine – Na Velikoj narodnoj skupštini u Podgorici svrgnut je kralj Nikola I Petrović i proglašeno ujedinjenje Crne Gore sa Srbijom. Aktom o ujedinjenju crnogorska država je prestala da postoji.

1922. godine - Rođen srpski pisac Dušan Radović, jedinstvena medijska ličnost srpske kulture i vrstan dečiji pisac. Radio je u listovima "Zmaj", "Pionir", "Kekec" i "Poletarac" i bio urednik dečijih redakcija Radija i Televizije Beograd. U široj javnosti je posebno upamćen po radio-emisiji Studija B "Beograde, dobro jutro", kojom je od 1976. godine do smrti 1984. godine budio Beograđane obiljem satiričnih doskočica, duhovitih komentara i ljupkog humora, obeleženih autentičnom mudrošću, pri čemu je prekinuo s lažnom didaktikom i decu je uvek tretirao kao ozbiljnu i zrelu publiku. Kratkim duhovitim replikama je s puno pažnje, takta i ljubavi otkrivao vrline i slabosti sugrađana. Dela: zbirke pesama: "Poštovana deco", "Smešne reči", "Vukova azbuka", "Pričam ti priču", "Ponedeljak", "Utorak", "Sreda, "Četvrtak", dramska dela: "Kapetan Džon Piplfoks", "Tužibaba", "Če" (s Matijom Bećkovićem), aforizmi: "Beograde, dobro jutro", TV serija "Na slovo, na slovo".

1924. godine – Umro je Đakomo Pučini, najznačajniji italijanski operski kompozitor posle Verdija. Operom “Boemi” dao je prototip italijanske opere lirsko-sentimentalnog, građanskog karaktera s kraja XIX veka, ostala dela su mu: “Toska”, “Madam Baterflaj”, “Turandot”, “Manon Lesko”.

1932. godine - Rođen francuski državnik Žak Rene Širak, premijer i predsednik Francuske u više mandata.

1941. godine – Na brdu Kadinjača kod Užica u Drugom svetskom ratu izginuo je Radnički bataljon štiteći glavninu partizanskih snaga. Nemačke jedinice su, uz podršku avijacije, prešle Kadinjaču tek posle pogibije 180 partizana s komandantom Dušanom Jerkovićem. Bio je to kraj Užičke Republike, osnovane krajem septembra 1941. godine, prve slobodne teritorije u okupiranoj Evropi.

1943. godine – Na drugom zasedanju Antifašističkog veća narodnog 

oslobođenja Jugoslavije u Jajcu, to Veće je konstituisano kao vrhovno zakonodavno i izvršno predstavničko telo i ustanovljen je Nacionalni komitet oslobođenja Jugoslavije. Doneta je odluka o federativnom uređenju države, a kraljevskoj vladi u izbeglištvu zabranjen je povratak u zemlju.

1945. godine – Ustavotvorna skupština u Beogradu ukinula je monarhiju, lišavajući dinastiju Karađorđevića svih prava u zemlji i proglasila Federativnu Narodnu Republiku Jugoslaviju.

1947. godine - Generalna skupština UN izglasala je podelu Palestine na jevrejski i arapski deo, s Jerusalimom pod kontrolom svetske organizacije, što je 1948. godine omogućilo stvaranje države Izrael.

1981. godine - Umrla američka filmska glumica Natali Vud, koja je postala filmska zvezda kao dete u filmu "Čudo na 34. ulici". Ostali filmovi: "Buntovnik bez razloga", "Sjaj u travi", "Tragači", "Priča sa zapadne strane".

1991. godine – Badenterova komisija za arbitražu Mirovne konferencije o Jugoslaviji objavila je rezultate međunarodne arbitraže prema kojima se SFR Jugoslavija “nalazi u procesu nestajanja” i da su sve republike bivše federacije njeni sukcesori.

1996. godine – Međunarodni sud za ratne zločine u Hagu osudio je na 10 godina zatvora bosanskog Hrvata Dražena Erdemovića, koji je priznao da je, kao pripadnik Vojske Republike Srpske, učestvovao u masovnoj likvidaciji bosanskih Muslimana u Srebrenici u julu 1995. godine. To je bila prva presuda za ratni zločin jednog međunarodnog suda posle Nirnberškog i Tokijskog procesa.

1998. godine – U Beogradu je umro Živojin Pavlović, jedan od najznačajnijih srpskih filmskih reditelja i književnika “nove srpske proze”. Njegov film “Dezerter”, prvo je filmsko delo koje govori o tragediji rata na prostoru bivše SFR Jugoslavije.

2001. godine – Umro je britanski rok pevač i kompozitor Džordž Harison, bivši član “Bitlsa”, rok grupe koja je obeležila šezdesete godine 20. veka.

2001. godine - Predstavnici BiH, SRJ, Slovenije i Hrvatske potpisali u Sarajevu pismo namere o davanju međunarodnog statusa reci Savi.

2003. godine - Narodna skupština Republike Srpske proglasila osam amandmana na Ustav Srpske, koji se tiču odbrane i vojske, a kojima se, između ostalog, nadležnost komandovanja Vojskom sa predsednika Republike Srpske prenosi na Predsedništvo BiH.

2008. godine – Umro je danski arhitekta Jorn Utzon, poznat kao tvorac Sidnejske opere, koja je 2007. godine uvrštena u svetsku baštinu UNESCO-a. Projektovao je i zgradu Narodne skupštine u Kuvajtu i više poznatih građevina u Danskoj. Prestižnu Pricker nagradu za arhitekturu dobio je 2003. godine.

2010. godine – Umro je komičar Lesli Nilsen zvezda filmskog serijala “Goli pištoj” i “Ima li pilota u avionu”.

2010. godine – Umrla je ruska pesnikinja Bela Ahmadulina, ikona kulturnog života sovjetske ere.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici!