Vest: Na današnji dan - 24. Decembar -

1167. godine- Rođen engleski kralj Džon, mlađi sin Henrija Drugog, poznat kao Džon Bez Zemlje. Tokom vladavine od 1199. godine, kad je na prestolu nasledio brata Ričarda Prvog, obnovio je rat sa francuskim kraljem Filipom Drugim Avgustom, koji mu je preoteo nekoliko velikih poseda, uključjući Normandiju 1205. godine. Takođe se 1208. godine sukobio s papom Inoćentijem Trećim, osporavajući mu izbor kenterberijskog nadbiskupa, zbog čega ga je Vatikan 1212. godine ekskomunicirao iz Crkve. U sukobu s plemstvom 1215. godine morao je da popusti i potpiše "Veliku povelju sloboda" u Engleskoj, kojom je ograničena vlast kralja i uspostavljena osnova engleske ustavnosti i javnog prava.

1491. godine - Rođen španski sveštenik Injasio de Lojola, osnivač rimokatoličkog jezuitskog reda 1534. godine.Kao oficir je ranjen u borbi protiv Francuza, potom je studirao teologiju u Barseloni i na Sorboni, gde je postao magistar teologije. Za "generala" jezuitskog reda izabran je 1541. godine i taj položaj je zauzimao do smrti 1556. godine. Izradio je ustav jezuita i priručnik "Duhovne vežbe za vladavinu nad samim sobom".

1524. godine - Umro portugalski moreplovac Vasko de Gama, koji je 1498. godine pronašao pomorski put u Indiju ploveći oko Afrike, zahvaljujući čemu su detaljnije upoznati obrisi afričkog kopna, a Indijski okean uvršten u svetska mora. To je doprinelo razvoju trgovine zapadne Evrope s Azijom i jačanju moći Portugalije. Prilikom drugog putovanja u Indiju 1502. godine je uspostavio portugalsku kolonijalnu vlast, a tokom trećeg je umro u Indiji.

1798. godine – Rođen poljski pisac jevrejskog porekla Adam Mickijevič, najveći poljski romantičar, čija dela odlukuje izuzetno bogat i slikovit jezik. U mladosti je zbog učešća u ilegalnom omladinskom udruženju "Filomati", bliskom masonima, 1823. godine prognan u Rusiju, gde se družio s istaknutim ruskim intelektualcima i piscima. Odatle je emigrirao u Nemačku, potom u Švajcarsku i Italiju, a zatim je u Parizu predavao slovensku književnost. Umro je u Otomanskom carstvu 1855. godine, što ga je sprečilo da u vreme Krimskog rata formira poljske legione za borbu protiv Rusije. U idiličnom epu posvećenom rodnom kraju - "Pan Tadeuš" - opisao je staru Poljsku koja nestaje. Ostala dela: zbirke pesama "Balade i romanse", "Krimski soneti", epovi "Gražina", "Konrad Velenrod", drama "Zadušnice", politička brošura "Knjige poljskog naroda i hodočasništva poljskog", ciklus predavanja "Slovenske književnosti".

1814. godine - SAD i Velika Britanija potpisale su mir u Gentu u Belgiji, okončavši rat započet 1812. godine.

1818. godine – Rođen je engleski fizičar Džejms Preskot Džul. Odredio je toplotni ekvivalent električne struje 1843. godine i mehanički ekvivalent topline 1850. godine i time dao jedan od dokaza zakona o očuvanju energije. Njemu u čast međunarodna merna jedinica za energiju, rad i količinu toplote nazvana “džul” (J). Termodinamički proces pretvaranja toplotne energije u mehaničku, na osnovu kojeg rade turbomlazni avioni, nazvan je "Džulov ciklus".

1822. godine - Rođen engleski pisac i književni kritičar Metju Arnold, značajan estetičar, profesor poezije u Oksfordu, koji je s gledišta klasične književnosti žestoko osporavao varvarstvo, filistarstvo i provincijalizam engleske literature 19. veka. Dela: zbirke pesama: "Pesme", "Nove pesme", eseji :"Kultura i anarhija", "Književnost i dogma", "Kritički eseji".

1838. godine – Osam godina nakon što je hatišerifom priznao Srbiji unutrašnju samoupravu turski sultan Mahmud Drugi, uz podršku Rusije, privremeno ograničio vlast srpskog kneza Miloša Obrenovića. Pod pritiskom Rusije, Porte i političkih protivnika u Srbiji knez Miloš Obrenović prihvatio je tzv. Turski ustav.

1863. godine - Rođen srpski državnik Ljuba Davidović, jedan od prvaka Radikalne stranke Srbije. Završio je Filozofski fakultet u Beogradu i bio dobrovoljac u srpsko-bugarskom ratu 1885. godine, a 1901. godine je s Jašom Prodanovićem osnovao Samostalnu radikalnu stranku, za čijeg predsednika je izabran 1912. godine. Prvi put ministar prosvete je postao 1904. godine, na tom položaju je bio i od 1914. godine do 1917. godine u vladi Nikole Pašića i treći put 1918. godine. Jedan je od tvoraca Krfske deklaracije. Posle stvaranja Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca 1919. godine je postao predsednik novostvorene Demokratske stranke, iste godine premijer, a vladu je drugi put sastavio 1924. godine.

1863. godine - Umro engleski pisac Vilijam Mejkpis Tekeri, oštar kritičar društva, posebno obožavanja novca i položaja. Dela: romani:"Vašar taštine", "Henri Ezmond", "Istorija Pendenisa", "Njukamovi", "Virdžinijanci", satira: "Knjiga o snobovima", književne kritike: "Engleski humoristi osamnaestog veka", istorijsko delo: "Četiri Džordža".

1865. godine – U mestu Pulaski u američkoj državi Tenesi osnovana je rasistička organizacija belaca Kju-Kluks-Klan.

1871. godine – Premijera Verdijeve opere “Aida” održana je u Kairu, mestu gde se i odigrava radnja drame.

1883. godine - Rođen srpski slikar Stojan Aralica, član Srpske akademije nauka i umetnosti, majstor s izrazitim osećajem za boju. Posle studija u Minhenu, Rimu i Parizu proputovao je Španiju, severnu Afriku i Italiju i dugo je živeo u Parizu, a od 1948. godine u Beogradu. Najčešće je slikao predele i mrtvu prirodu, u početku pod uticajem minhenske škole i pariske škole Andrea Lota, da bi potom izgradio stil na iskustvima postimpresionizma, stvarajući slike koje odlikuje naglašeno osećanje za boju i prozračna atmosfera. U poslednjoj fazi se približio lirskoj apstrakciji.

1914. godine – Nemački avion bacio je jednu bombu na Dover u Prvom svetskom ratu, što je bio prvi napad iz vazduha u istoriji Velike Britanije.

1922. godine- Rođena američka filmska glumica Lusi Džonson, poznata kao Ava Gardner, koja je nesvakidašnjom pojavom izmenila tip filmske lepotice i ostvarila niz uloga tajanstvenih i inteligentnih žena. Filmovi: "Ploveće pozorište", "Snegovi Kilimandžara", "Sunce se ponovo rađa", "Usamljena zvezda", "Naga Maja", "Noć iguane", "Pedeset pet dana u Pekingu", "Sudija za vešanje".

1942. godine – Na nemačkom eksperimentalnom poligonu u mestu Peneminde izvršena je uspešna proba nove rakete zemlja-zemlja “FZG76”, kasnije poznate kao raketa “Fau 1”.

1943. godine – Američki general Dvajt Ajzenhauer imenovan je u Drugom svetskom ratu za komandanta Vrhovnog štaba savezničkih ekspedicionih snaga za invaziju na okupiranu Francusku.

1944. godine – U Novom Sadu je izašao prvi broj dnevnog lista na mađarskom jeziku “Sabad Vajdašag”, koji je u septembru 1945. godine promenio naziv u “Mađar so”.

1951. godine - Libija proglašena nezavisnom državom pod kraljem Idrizom Prvim.

1982. godine - Umro francuski pisac Luj Aragon, najpre dadaista, potom nadrealista, koji se posle kongresa revolucionarnih pisaca u Harkovu 1930. godine opredelio za socrealizam. Komunističkoj partiji Francuske je pristupio 1927. godine, učestvovao je u građanskom ratu u Španiji i u francuskom Pokretu otpora u Drugom svetskom ratu. Dela: zbirke pesama: "Vatra radosti", "Elzine oči", "Oči sećanja", "Elza", romani: "Seljak iz Pariza", "Bazelska zvona", "Sveta nedelja", "Komunisti", "Blanša ili zaborav", eseji: "Komunistički čovek", "Sovjetska književnost", "Za socijalistički realizam", "Rasprava o stilu", "O Stendalu".

1991. godine - Mihail Gorbačov predao Borisu Jeljcinu komandu nad sovjetskim nuklearnim oružjem.

1992. godine - Predsednik SAD Džordž Buš amnestirao bivšeg ministra odbrane Kaspara Vajbergera i još pet funkcionera umešanih u skandal "Irangejt".

1993. godine - Albanija i Makedonija uspostavile diplomatske odnose na nivou ambasada.

1994. godine - Islamski teroristi prilikom otmice francuskog putničkog aviona u Alžiru ubili dvoje i uzeli za taoce 239 ljudi.

1995. godine - Na parlamentarnim izborima u Turskoj najviše glasova osvojila islamistička Partija prosperiteta, što je bila prva izborna pobeda islamista u 72-godišnjoj istoriji sekularne Turske.

1996. godine – Tokom građanskog protesta u Srbiji zbog falsifikovanja rezultata lokalnih izbora, jake policijske snage intervenisale su u centru Beograda da bi razdvojile dva skupa – pristalica predsednika Srbije Slobodana Miloševića i opozicione koalicije “Zajedno”. Pred početak mitinga iz pištolja je teško ranjen Ivica Lazović, član Srpskog pokreta obnove.

1999. godine – “Mali princ”, delo Antoana d Sent-Egziperija proglašeno je za knjigu veka u Francuskoj.

2008. godine – Umro je britanski nobelovac i jedan od najpoznatijih dramskih pisaca Harold Pinter, poznat i kao oštar kritičar britanske i američke spoljne politike. Njegova najznačajnija dela su: “Nastojnik”, “Povratak”, “Ničija zemlja”, “Stara vremena” i “Rođendan”.

2008. godine - Umro Semjuel Hantington, američki politikolog. Harvardski profesor, postao je poznat po teoriji "Sukoba civilizacija" prvobitno publikovanoj u poznatom časopisu "Forin arers" i kasnije u istoimenoj knjizi. Iako njegova teorija nije bila ni nova ni originalna predstavljena je kao pravo otkriće u tadašnjim okolnostima. U vreme predsednika Kartera 1977/1978. godine radio je kao koordinator planiranja za Nacionalni savet bezbednosti SAD.

2009. godine - Rusija uspešno izvršila probno ispaljenje interkontinentalnog balističkog projektila "RS-20V".

2009. godine - Umro je venecuelanski političar i državnik Rafael Kaldera, predsednik Venecuele u dva mandata. Za vreme drugog mandata pomilovani su učesnici državnog udara iz 1992. godine, među kojima i Ugo Čaves, koji je postao šef države nakon Kaldere.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici!