Vest: Na današnji dan - 23. Novembar -

1221. godine – Rođen je Alfonso X Učeni, kralj Kastilje i Leona od 1252. godine do 1282. godine, utemeljivač zakonodavstva, pokrovitelj nauke i književnosti, pobornik verske tolerancije. Pokrenuo je pisanje španske istorije i astroloških dela, a njegovom zaslugom prevedeni su Biblija, Talmud i Kuran.

1531. godine – Mirom u Kapelu završen je drugi građanski rat u Švajcarskoj i rimokatoličke oblasti su priznate kao deo Švajcarske Konfederacije.

1831. godine – Dvodnevni štrajk lionskih tkača prerastao je u organizovani ustanak radnika. Ustanici su zauzeli ključne punktove u Lionu i uspostavili privremenu vladu. Njihovi zahtevi za povećanje nadnica nisu prihvaćeni, a vojska je početkom decembra ugušila ustanak.

1852. godine - Otomansko carstvo počelo rat protiv Crne Gore da bi kaznilo Crnogorce zbog pomoći Hercegovcima u borbi protiv Turaka. Posle odbijanja Crne Gore da se preda Turci su krenuli ka Cetinju sa 25.000 vojnika, nameravajući da razbiju crnogorsku vojsku od oko 9.000 vojnika, ali su se povukli posle intervencije evropskih sila - Rusija i Austrija su izdejstvovale prekid borbi u februaru 1853. godine. Iz rata je Crna Gora, mada materijalno iscrpljena, izašla moralno ojačana, a nezavisnost je izborila i uspostavila granice prema Otomanskom carstvu posle pobede nad turskom vojskom u bici na Grahovu 1858. godine.

1853. godine - Umro srpski lekar i kulturni radnik Jovan Stejić, koji je u duhu racionalizma 18. veka gajio kult razuma i propovedao etiku vrline, rada i dužnosti. Studirao je u Pešti i Beču i potom bio lekar u Šapcu, Kragujevcu i Valjevu. Posle štampanja jedne knjige, u kojoj se služio novim pravopisom Vuka Karadžića, sukobio se s knezom Milošem Obrenovićem i otišao iz Srbije. Po povratku 1840. godine postavljen je za načelnika saniteta, zatim za sekretara Državnog saveta. U filozofskim spisima napadao je verski fanatizam. Napisao je stručnu kritiku Vukovog prevoda "Novog zaveta".

1855. godine - Rođen srpski pisac Stevan Sremac, član Srpske kraljevske akademije, jedan od najistaknutijih realista u srpskoj književnosti. Pisao je duhovite pripovetke iz provincijskog života, u kojem je našao starinsku atmosferu, poetsku nežnost, humorističke zaplete, a pod naslovom "Iz knjiga starostavnih" je izdao poetizovane pripovetke iz narodne istorije. Ostala dela: "Ivkova slava", "Zona Zamfirova", "Pop Ćira i pop Spira", "Vukadin", politička satira "Luminacija na selu".

1876. godine - Rođen španski kompozitor i pijanista Manuel de Falja. Nastojao je da oslobodi špansku muziku vekovnog italijanskog uticaja. U Francuskoj je komponovao popularna djela "Noći u španskim vrtovima" i "Sedam španskih narodnih pjesama", a po povratku u otadžbinu izvedeni su baleti "Ljubav čarobnica" i "Trorogi šešir". Razočaran diktaturom generala Fransiska Franka, uspostavljenoj u Španiji posle građanskog rata, 1939. godine je otišao u Argentinu, gdje je ostao do smrti 1946. godine.

1881. godine - Rođena Milica Janković, književnik. Slikarsku školu završila u Beogradu, gde je bila nastavnik crtanja. Dela: zbirka pripovedaka "Ispovesti", romani "Pre sreće", "Plava gospođa".

1883. godine – Rođen je meksički slikar Hose Klemente Orosk, osnivač novog meksičkog likovnog izraza koji je prekinuo s evropskom tradicijom i našao inspiraciju u autohtonoj umetnosti predkonkvistadorskog doba. Smatra se najvećim slikarom murala u 20. veku.

1887. godine - Rođen američki filmski glumac engleskog porekla Vilijam Henri Prat, poznat kao Boris Karlof, koji je igrao u prvim horor filmovima i četiri decenije bio neka vrsta zaštitnog znaka tog žanra. Filmovi: "Zakon podzemlja", "Ludi genije", "Frankeštajn", "Lice sa ožiljkom", "Izgubljena patrola", "Mumija", "Maska Fu Mančua", "Frankeštajnova nevjesta", "Hodajuća smrt", "Frankeštajnov sin".

1889. godine – U Pale rojal salonu u San Francisku postavljen je prvi džuboks.

1891. godine – Deodoroda Fonseka, vođa prevrata 1889. godine, kojim je oboreno brazilsko carstvo i prvi predsednik Brazila, zbog sukoba sa Kongresom prisiljen je da napusti položaj.

1909. godine - Rođen jugoslovenski revolucionar i političar srpskog porekla Aleksandar Ranković, potpredsednik SFRJ i član najužeg rukovodstva vladajućeg Saveza komunista Jugoslavije do smenjivanja sa svih funkcija 1966. godine. Posle zavođenja Šestojanuarske diktature 1929. osuđen je na šest godina robije zbog ilegalne komunističke aktivnosti, a 1940. godine je postao član Politbiroa Komunističke partije Jugoslavije. U Drugom svetskom ratu je rukovodio pripremama za ustanak protiv okupatorske nemačke vojske i nacistička policija Gestapo ga je uhapsila u Beogradu krajem jula 1941. godine. Posle hapšenja je zverski mučen i potom prebačen u bolnicu radi lečenja, gde je držan pod stražom, ali je oslobođen smelom akcijom beogradskih skojevaca. Kao organizacioni sekretar KPJ i član Vrhovnog štaba partizanskih jedinica osnovao je 1944. godine službu bezbednosti pod nazivom Odeljenje za zaštitu naroda (OZNA). Posle rata je bio ministar unutrašnjih poslova i potpredsednik savezne vlade. Na Četvrtom plenumu Centralnog komiteta SKJ 1966. na Brionima jugoslovenski predsednik Josip Broz ga je optužio za zloupotrebe Službe državne bezbednosti i "grupašku i antipartijsku delatnost", posle čega je smenjen sa svih funkcija.

1932. godine – Spajanjem dva kraljevstva – Nejd i Hejaz, formirana je Kraljevina Saudijska Arabija sa kraljem Abdul Azir ibn Saudom.

1933. godine – Rođen je poljski kompozitor Kžištof Penderecki, najmarkantnija ličnost poljske avangardne muzike u drugoj polovini 20. veka. Najznačajnija dela: “Emanacije”, “Tužbalica za žrtve Hirošime”, “Muka po Luki”, opere – “Đavo iz Ludena”, “Kralj Ibi”.

1971. godine – Kina je postala stalna članica Saveta bezbednosti UN.

1976. godine – Umro je francuski pisac i političar Andre Malro, učesnik Kineske revolucije, Španskog građanskog rata, jedan od lidera Pokreta otpora u Drugom svetskom ratu, član Francuske akademije, De Golov ministar kulture od 1959. godine do 1969. godine. Dela su mu: “Kraljevski put”, “Ljudska sudbina”, “Iskušenje Zapada”, “Antimemoari”.

1983. godine – SSSR je napustio razgovore o ograničenju naoružanja u Ženevi u znak protesta zbog razmetanja američkih krstarećih raketa u Evropi.

1989. godine – Oko 300.000 ljudi okupilo se na centralnom trgu Vaclavske namesti u Pragu zahtevajući demokratske reforme u Čehoslovačkoj.

1994. godine - Velika količina uranijuma za izradu atomskih bombi prebačena iz Kazahstana u SAD.

1995. godine – Umro je francuski filmski režiser Luj Mal, jedan od najznačajnijih predstavnika francuskog “novog talasa” a režirao“Ljubavnici”, “Lift za gubilište”, “Zaza u Metrou”, “Privatan život”.

1996. godine – Oteti etiopski avion “Boing 767”, sa 163 putnika i 12 članova posade, pao je u more blizu Komorskih ostrva pošto je ostao bez goriva. U nesreći je poginulo 125 ljudi.

1999. godine – Predsednik SAD Bil Klinton stigao je na Kosovo gde je posetio američku vojnu bazu “Bondstil” kod Uroševca i razgovarao sa predstavnicima Srba i kosovskih Albanaca. Američki predsednik je zatražio od Albanaca da “oproste Srbima” i poručio im da je “vreme za borbu prošlo”.

2001. godine – Tribunal u Hagu podigao je treću i najtežu optužnicu protiv bivšeg predsednika SRJ Slobodana Miloševića za genocid u Bosni i Hercegovini. Milošević je ranije optužen za zločine na Kosovu i Hrvatskoj.

2006. godine – Bivši agent KGB Aleksandar Litvinjenko umro je u Londonu od trovanja radioaktivnom supstancom. Britansko i rusko tužilaštvo pokrenuli istragu.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici!