Vest: Na današnji dan - 15. Maj -

536. godine – Engleski sud je osudio na smrt zbog preljube i incesta Anu Bolen, drugu ženu kralja Henrija VIII, i njenog brata lorda Rošfora.

1571. godine – Tatari su osvojili i zapalili Moskvu.

1767. godine – Đenova je Francuskoj prodala ostrvo Korziku.

1773. godine – Rođen je austrijski državnik knez Klemens Meternih, gotovo 40 godina najuticajnija ličnost u Evropi, kao ministar inostranih poslova i kancelar Austrije (1809-48). Smatra se oličenjem apsolutističkog režima. Sa ruskim carem Aleksandrom I osnovao je Svetu alijansu čiji je osnovni cilj bio gušenje nacionalnih pokreta u Evropi.

1796. godine – Trupe Napoleona Bonaparte ušle su u Milano.

1847. godine – U Italiji je umro irski političar Danijel O’Konel, zvan Osloboditelj. Kao član britanskog parlamenta, uspeo je da prisili vladu da prihvati zakon o emancipaciji katolika (1829). Smatra se jednim od najboljih govornika 19. veka.

1848. godine – U Beču je izbio ustanak protiv apsolutističkog režima koji je primorao austrijsku carsku vladu da povuče oktroisani ustav donet 25. aprila i da raspiše izbore.

1848. godine - Pariski radnici, nezadovoljni politikom buržoaske vlade posle proglašenja francuske republike, upali su u zgradu parlamenta, raspustili ustavotvornu skupštinu i izabrali revolucionarnu vladu. Uz pomoć vojske buržoazija je uspela da uguši ustanak i uhapsi sve radničke vođe.

1859. godine –  Rođen francuski fizičar Pjer Kiri, koji je sa suprugom Marijom i Antoan-Anrijem Bekerelom 1903. godine podelio Nobelovu nagradu za fiziku. S bratom Žakom otkrio je 1880. piezoelektricitet. Proučavao je magnetske pojave, a 1898. je sa suprugom pronašao radioaktivne elemente - polonijum i radijum. Dokazao je 1903. da soli radijuma spontano oslobađaju toplotu. Radovi bračnog para Kiri su temelj moderne nauke o radioaktivnosti i pokazali su da radioaktivnost uglavnom ne zavisi od spoljašnjih uslova.

1886. godine – Umrla američka književnica Emili Dikinson, za života gotovo potpuno anonimna, jer je do smrti objavila samo pet pesama. Njenih više od hiljadu pesama, otkrivenih posle smrti, posthumno je objavljeno u šest tomova. Priređivači su ih podelili u četiri kategorije: pesme o prirodi, o vremenu i večnosti, o ljubavi i o životu. Njena poezija, prodorne introspektivnosti i snažnog mističnog podteksta, pisana izvanredno preciznim i suptilnim stilom, obiluje samoniklom originalnošću.

1891. godine – Rođen ruski pisac Mihail Afanasjevič Bulgakov, po profesiji lekar, koji je - zbog nepristajanja da se dodvorava vlastima i služi propagandi kao "inženjer duša", što se za sovjetske umetnike podrazumevalo posle Oktobarske revolucije - decenijama bio u nemilosti. Žustro je napadan i posle smrti (1940), a njegovo delo potiskivano i prećutkivano. Zbog romana s fabulom iz građanskog rata "Bela garda", kasnije dramatizovanog pod nazivom "Dani Turbina", u kojem je razmatrao istrajnost etičko-estetičkog kodeksa ličnosti u sudbinskim trenucima istorije, bio je meta napada samog Staljina. Sličan gnev izazvao je romanom "Majstor i Margarita", štampan u Moskvi tek 1966. Borba za ličnost i stvaralačka prava čoveka - oštro suprotstavljena "socijalističkoj" ideologiji kolektivizma - karakteristična je i za drame u kojima tu temu ispituje na materijalu građanskog rata, sumorne sovjetske svakodnevice, stvarnosti proteklih epoha i "svetle" komunističke budućnosti. Njegov "fantastični realizam", filozofija života i umetnosti imali su izuzetno snažan efekat u svetskim razmerama i znatno su uticali na sovjetsku literaturu u drugoj polovini 20. veka. Ostala dela: pripovetke "Beleške mladog lekara", "Đavolijada", "Kobna jaja", "Pseće srce", romani "Život gospodina de Molijera", "Pozorišni roman" (nedovršen), drame "Bekstvo", "Zojkin stan", "Purpurno ostrvo", "Adam i Eva", "Blaženstvo", "Ivan Vasiljevič", "Bratstvo licemjera", "Poslednji dani", "Batum", scenariji: "Revizor", "Mrtve duše", dramatizacija "Mrtvih duša", "Rata i mira".

1909. godine - Rođen engleski filmski i pozorišni glumac Džejms Mejsn. Filmovi: "Begunac", "Sedmi veo", "Čovek u sivom", "Zvezda je rođena", "Julije Cezar", "Lolita", "Sever - severozapad", "Lord Džim", "Galeb", "Ubistvo po narudžbini".

1911. godine - Rođen švajcarski pisac Maks Rudolf Friš, liberalni intelektualac, skeptik koji je analizirao duhovne tendencije i protivrečnosti savremenog sveta. Tragao je za identitetom ličnosti, s pravom na "privatnu" sudbinu u svetu savremene civilizacije koji pojedincu natura ulogu. Dela: romani "Štiler", "Homo faber", "Neka mi ime bude Gantenbajn", pripovetka "Montok", drame "Kineski zid", "Grof Ederland", "Don Žuan ili Ljubav prema geometriji", "Biderman i palikuće", "Andora", "Biografija", knjige dnevnika: "Dnevnici 1946-1949", "Dnevnici 1966-1971", koje su spoj činjenica s refleksijama i komentarima.

1914. godine – Umro srpski književni kritičar i istoričar književnosti Jovan Skerlić, profesor Beogradskog univerziteta, član Srpske kraljevske akademije, najuticajniji kritičar svog vremena. Diplomirao je na Velikoj školi u Beogradu i doktorirao u Lozani. Presudno je uticao na srpsku literaturu, boreći se za realizam i verodostojnost književnog dela. Prve radove je objavio u satiričnim i socijalističkim listovima, a zatim se visprenom kritikom - često beskompromisnom i presuditeljskom - najčešće oglašavao u "Srpskom književnom glasniku", koji je od 1905. do 1907. uređivao s Pavlom Popovićem, a potom sam do smrti. Dela: rasprave i studije "Pogled na današnju francusku književnost", "Uništenje estetike i demokratizacija umetnosti", "Francuski romantičari i srpska narodna poezija", "Srpska književnost u osamnaestom veku", "Omladina i njena književnost", "Istorija nove srpske književnosti", "Jakov Ignjatović", kraće studije, kritike i prikazi sakupljeni u devet knjiga pod naslovom "Pisci i knjige".

1914. godine - Rođen nepalski planinar Namgjal Vangdi, poznat kao Tenzing Norgaj, koji je s Novozelanđaninom Edmundom Hilarijem u maju 1953. prvi osvojio "krov sveta" - Mont Everest, 8.848 metara visok vrh planinskog masiva Himalaji.

1918. godine – Prva avionska pošta u svetu krenula je između Njujorka, Filadelfije i Vašingtona.

1923. godine – Velika Britanija priznala je Transjordan pod emirom Abdulahom kao nezavisnu državu.

1940. godine – U SAD su počele da se prodaju prve najlon čarape.

1940. godine – Kapitulirala je holandska vojska u Drugom svetskom ratu.

1943. godine – Raspuštena je Komunistička internacionala (Kominterna).

1945. godine – Jugoslavija definitovno oslobođena od okupatora i jedinice Jugoslovenske armije slomile i poslednji organizovani otpor neprijateljskih snaga u Drugom svetskom ratu. One su nemačkim trupama presekle odstupnicu, zarobile komandanta grupe armija E general-pukovnika Aleksandera Lera - koji je u aprilu 1941. rukovodio bombardovanjem Beograda - i prinudile ih na predaju. U četvorogodišnjem ratu je poginulo milion i 706.000 Jugoslovena, a zemlja je porušena i opustošena.

1948. godine – Novostvorenu državu Izrael su napali egipatski avioni, a sa severa i istoka libanske i jordanske trupe.

1955. godine – U Beču je potpisan Austrijski državni ugovor kojim je okončana desetogodišnja saveznička okupacija, a Austrija postala nezavisna republika u granicama od 1. januara 1938. godine.

1957. godine – Velika Britanija je izvršila prvu probu hidrogenske bombe u centralnom Pacifiku.

1987. godine – Umrla je američka filmska glumica Rita Hejvort holivudski seks simbol četrdesetih godina 20. veka (“Samo andjeli imaju krila”, “Đilda”, “Dama pod sumnjom”).

1989. godine – Sovjetski predsednik Mihail Sergejevič Gorbačov objavio je u Pekingu kraj kinesko-sovjetskih raskola.

1991. godine – Edit Kreson postala je prva žena premijer Francuske.

1992. godine – Hiljade pristalica opozicije u Azerbejdžanu zauzele su zgradu parlamenta i predsedničku palatu u Bakuu. Narednog dana s vlasti je zbačen predsednik Ajaz Mutalibov koji je potom izbegao u Moskvu.

1992. godine – Tokom povlačenja Jugoslovenske narodne armije (JNA) iz Bosne, u Tuzli je napadnut vojni konvoj. Poginulo je 49 vojnika.

1996. godine – Desničarski lider Atal Bihari Vadžpaji je postao premijer Indije, pošto je njegova partija Baratija Džanata na parlamentarnim izborima osvojila relativnu većinu. To je bilo prvi put da hindu nacionalista dobije mesto premijera.

1996. godine – Skupština SR Jugoslavije je smenila guvernera Narodne banke Jugoslavije Dragoslava Avramovića, tvorca privredne reforme koja je početkom 1994. godine zemlju izvukla iz hiperinflacije. Avramović je prethodnog dana u ekspozeu u Skupštini optužio vladu SR Jugoslavije da blokira pregovore sa međunarodnim finansijskim organizacijama i time gura zemlju u propast.

1999. godine – Italija je dobila novog predsednika Karla Azelja Čampija.

2001. godine – Šef UNMIK-a Hans Hekerup potpisao je u Prištini “Ustavni okvir za samoupravu na Kosovu” uprkos protivljenju Srba s Kosova, koji su smatrali da taj najviši pravni akt pokrajine nije u skladu s rezolucijom UN o njenom budućem statusu.

2002. godine – Narodna banka Jugoslavije je saopštila da je dinar postao konvertibilan u svim tekućim transakcijama sa inostranstvom, po prvi put od 1946. godine, kada je Jugoslavija postala članica MMF.

2003. godine – Haški tribunal za ratne zločine počinjene u Ruandi osudio je na doživotni zatvor bivšeg ministra informacija Eliezera Nijitegeka a bivšeg gradonačelnika Lorenta Semanzu na 25 godina zatvora, zbog učešća u genocidu 1994. godine.

2009. godine – Beogradski radio B92 obeležio je 20 godina rada. Radio i televizija B92 emitovali su program na celoj teritoriji Srbije, a ta medijska kuća bavila se i izdavaštvom, organizovanjem kulturnih priredbi i humanitarnim radom.

2012. godine – Karlos Fuentes, romansijer, pripovedač, dramski pisac i esejista, jedan je od najznačajnijih meksičkih i latinoameričkih pisaca XX veka, umro je u 83. godini. Autor je više od dvadeset knjiga proze, među kojima su i romani: Smrt Artemija Kruza, Sveto mesto, Terra Nostra, Stari Gringo, Dijana, Godine s Laurom Dijaz, Srećne porodice, Volja i sudbina, Adam u raju.

2014. godine – U 18 gradova i opština u Srbiji proglašeno je vanredno stanje zbog višednevnih obilnih padavina, izlivanja reka i poplava koje su izazvale klizišta i rušenje kuća, puteva, vodovoda i druge infrastrukture. U poplavnom talasu je poginulo 57 ljudi.

2019. godine - Preminuo je Mihailo Miša Janketić, pozorišni i filmski glumac. U bogatoj karijeri Janketić je odigrao više od stotinu uloga, najviše u Jugoslovenskom dramskom pozorištu u Beogradu.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici!