Vest: Na današnji dan - 14. Novembar -

565. godine – Umro je vizantijski car Justinijan I Veliki koji je po dolasku na presto 527. godine težio da obnovi Rimsko carstvo sa sedištem u Carigradu. Pokorio je 534. godine Vandale u severnoj Africi, 555. godine Ostrogote u Italiji i osvojio deo Španije. Po njegovom nalogu pripremljen je zbornik “Corpus juris civilis” u kojem je kodifikovno rimsko pravo. Sagradio je baziliku Sveta Sofija u Carigradu koja je 1453. godine pretvorena u džamiju Aja Sofija, a od 1934. godine je muzej.

1533. godine – Španski osvajači pod komandom Fransiska Pisara zauzeli su grad Kusko, prestonicu carstva Inka, na teritoriji današnjeg Perua.

1770. godine – Škotski istraživač Džejms Brus je otkrio da je izvorište Plavog Nila u jezeru Tana u severozapadnoj Etiopiji.

1811. godine - Rođen srpski istoričar slovačkog porijekla Janko Šafarik, osnivač Beogradskog muzeja, profesor Liceja u Beogradu. Bavio se i arheologijom i numizmatikom, posebno skupljanjem starog srpskog novca. Dela: "Srpski spomenici mletačkog arhiva", "Hrisovulja cara Stefana Dušana", "Žitije Stefana Uroša Trećeg", "Život despota Stefana Lazarevića".

1831. godine - Umro nemački filozof Georg Vilhelm Fridrih Hegel, najistaknutiji predstavnik klasične nemačke idealističke filozofije. Njegov filozofski stav je da svet postoji objektivno, ali ne sasvim nezavisno od ljudske svesti. Tvorac je sistema apsolutnog idealizma u kojem apsolutno bivstvo ima tročlanu strukturu: ideja - priroda - duh. Osnova svijeta je apsolutna ideja, a ljudski svijet je njen najviši stepen i izraz. Dela: "Fenomenologija duha", "Filozofija istorije", "Nauka logike", "Estetika", "Filozofija religije", "Enciklopedija filozofskih nauka", "Filozofska propedevtika”.

1840. godine – Rođen je francuski slikar Klod Mone, jedan od osnivača impresionizma. Po njegovoj slici “Impresija, izlazak sunca”, izloženoj 1874. godine u Parizu, nazvan je ceo slikarski pravac, koji će imati veliki uticaj na razvoj likovnog stvaralaštva.

1847. godine – U Švajcarskoj je izbio građanski rat između snaga Švajcarske konfederacije i sedam katoličkih kantona, koji je okončan krajem istog meseca porazom Zonderbunda.

1863. godine – Rođen je belgijski hemičar Leo Bakeland, koji je postupkom kondenzacije formaldehida i fenola pronašao čvrstu plastičnu masu bakelit.

1872. godine - Rođena srpska glumica slovenačkog porekla Augusta Vela Nigrinova, prvakinja Narodnog pozorišta u Beogradu. Bila je idol pozorišne publike krajem 19. veka, koju nije zanosila ženstvenošću već unutrašnjom snagom, dostojanstvenom pojavom i snažnim, sugestivnim glasom. Ostvarila je niz velikih kreacija, poput uloga Julije, Ofelije, Nore, Marije Stjuart, Mona Vane, Debore.

1889. godine – Rođen je indijski državnik Džavaharlal Nehru, prvi premijer i šef diplomatije Indije nakon sticanja nezavisnosti, jedan od osnivača i istaknuti lider Pokreta nesvrstanih zemalja.

1891. godine – Rođen je kanadski fiziolog Frederik Grant Banting, koji je s Čarlsom Bestom 1921. godine izolovao insulin. Godine 1923. godine podelio je Nobelovu nagradu za medicinu s Džonom Meklaudom, profesorom koji je nadgledao njihov rad. Smatrajući da je Best neuporedivo zaslužniji od Meklauda, svoju nagradu je podelio s njim.

1910. godine – Kapetan Eugen Elaj uzleteo je prvi put u istoriji vazduhopolovstva sa palube broda “Birmingem” usidrenog u američkoj luci Hempton Rouds.

1918. godine – Tomaš Masarik je izabran za prvog predsednika Čehoslovačke.

1935. godine – Rođen je jordanski kralj Husein, koji je u 18. godini nasledio oca, svrgnutog kralja Talala. Godine 1956. otkazao je britansko-jordanski ugovor iz 1948. godine, nakon čega su Britanci napustili Jordan. U ratu sa Izraelom u junu 1967. godine borio se na strani Egipta, ali su njegove vojne snage 1970. godine likvidirale oružane formacije Palestinskog oslobodilačkog pokreta u Jordanu. Bio je vladar sa najdužim stažom u arapskom svetu.

1940. godine - U napadu nemačke avijacije u Drugom svetskom ratu na britanski grad Koventri poginulo je više od hiljadu ljudi i razorena srednjovekovna katedrala.

1946. godine – U Argentini je umro Manuel de Falja, jedan od najznačajnijih španskih kompozitora i pijanista 20. veka, koji je u svoje delo uspešno ukomponovao andaluzijsku i kastiljansku narodnu muziku. Najpoznatija dela: “Noći u španskim vrtovima”, “Sedam španskih narodnih pesama”, baleti “Ljubav čarobnica”, “Trorogi šešir”.

1948. godine - Rođen engleski princ Čarls, naslednik britanskog prestola.

1955. godine - Umro američki pisac Robert Eme Šervud. Pisao je drame u kojima je prikazao gledište pacifiste u Prvom svetskom ratu kao i posleratno razočarenje. Zalagao se za mir u svetu a kasnije je, suočen s nadiranjem nacizma, postao ubeđeni pristalica rata kao jedinog načina da se svet oslobodi nacističke tiranije. Dela: drame "Okamenjena šuma", "Idiotova radost", scenariji za filmove "Duh putuje na zapad", "Najbolje godine našeg života".

1979. godine – U zemljotresu u provinciji Korasan na istoku Irana poginulo je najmanje 385 ljudi.

1983. godine – Prve američke krstareće rakete stigle su u britansku vazdušnu bazu Grinhem Komon, uprkos protestima pacifista.

1984. godine – U Los Anđelosu je uhapšen hrvatski ratni zločinac Andrija Artuković, ministar unutrašnjih poslova Nezavisne Države Hrvatske u Drugom svetskom ratu. U SAD je pobegao 1948. godine ali su američke vlasti uporno odbijale da ispune jugoslovenski zahtev za ekstradiciju. Izručen je 12. februara 1986. godine, a u maju iste godine osuđen je na smrt. Umro je u zatvoru 1989. godine.

1988. godine – Palestinsko nacionalno veće prihvatilo je rezoluciju 242 UN, a time i novu političku strategiju koja podrazumeva priznavanje države Izrael, mirovne pregovore o Bliskom istoku i odbacivanje terorizma.

1989. godine – Crnački nacionalni pokret SWAPO izvojevao je ubedljivu pobedu na prvim izborima u Namibiji.

1991. godine – Kambodžanski princ Norodom Sihanuk vratio se u zemlju nakon 13 godina izgnanstva.

1994. godine – U tropskoj oluji “Gordon” na Haitiju poginulo je najmanje 829 ljudi.

1999. godine – Stupile su na snagu sankcije UN protiv Avganistana donete zbog odbijanja avganistanskih vlasti da izruče Osamu bin Ladena, koji je, prema tvrdnjama SAD, glavni organizator bombaških napada na američke ambasade u Keniji i Tanzaniji.

2000. godine – Na konferenciji Pakta za stabilnost jugoistočne Evrope, koja je prvi put održana u Beogradu, SR Jugoslaviji obećana je pomoć od pola milijarde evra.

2001. godine – Pet država naslednica bivše SFRJ postigle su dogovor o početku priprema za preraspodelu 74,5 miliona dolara u zlatu, što bi bila prva tranša ukupne zaostavštine od oko dve milijarde dolara.

2003. godine - Delegacija Saveza logoraša Republike Srpske u Hagu predala istražiocima novu dokumentaciju o zločinima nad Srbima u BiH.

2007. godine – Umro je Ajra Levin autor bestselera “Rozmarina beba” i “Momci iz Brazila”, po kojima su snimljeni uspešni filmovi. Tokom duge karijere Levin je pisao i za televiziju i za Brodvej.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici!