Vest: Na današnji dan - 13. April -

1519. godine –  Rođena je francuska kraljica italijanskog porekla Katarina de Mediči, ćerka gospodara Firence Lorenca II Medičija. Posle smrti muža Anrija II od 1560. godine vladala je Francuskom kao regentkinja. Po njenom nalogu izvršen je 1572. godine pokolj više hiljada hugenota poznato kao Vartolomejska noć.

1598. godine –  Francuski kralj Henri IV potpisao je Nantski edikt, kojim se hugenotima – “protestantima” priznaju ista prava kao i katolicima. Nantski edikt, neprijateljski primljen od katolika, ukinuo je Luj XIV 18. oktobra 1685. godine.

1605. godine –  Umro je ruski car Boris Godunov. Na vlast je došao ubistvima i spletkama iako nije bio prvi u redu za titulu. Njegov život inspirisao je Aleksandra Puškina da napiše dramu “Boris Godunov”, a Modesta Musorgskog da komponuje istoimenu operu.

1695. godine –  Umro je francuski pesnik i basnopisac Žan de Lafonten. Ogledao se u svim književnim rodovima ali je u istoriju književnosti ušao delom “Basne” objavljenim u 12 knjiga. Godine 1684. godine izabran je za člana Francuske akademije. Ostala dela: “Adonis”, “Ljubav Psihe i Kupidona”.

1743. godine –  Rođen je američki državnik i pravnik Tomas Džeferson osnivač Demokratske stranke, treći predsednik SAD. Jedan je od glavnih autora “Deklaracije o nezavisnosti” koja je usvojena 4. jula 1776. godine. Svoje robove je oslobodio ali nije uspeo da izdejstvuje oslobanje svih robova.Od Napoleona I kupio je 1803. godine Luizijanu. Na mestu predsednika ostao je dva mandata.

1832. godine –  Rođen je srpski slikar Stevan Todorović, član Srpske kraljevske akademije. Naslikao je oko 30 istorijskih kompozicija, oko 700 ikona i oko 300 portreta savremenika, među kojima Kornelija Stankovića, Đure Daničića, Vladana Đorđevića, kraljice Natalije. Osnovao je 1857. godine prvu Slikarsku školu u Beogradu. Dao je veliki doprinos razvoju srpske kulture.

1848. godine –  Sicilija je proglasila nezavisnost od Napuljske kraljevine.

1869. godine –  U Pančevu je izašao prvi broj nedeljnika “Pančevac”. U ovom listu objavljen je prvi prevod na srpski jezik “Komunističkog manifesta”. List je više puta zabranjivan i obnavljan.

1885. godine –  Rođen je mađarski filozof i književni kritičar Đerđ Lukač. Bio je ministar u vladi Imre Nađa 1956. godine, a posle njegovog pada privremeno je proteran u Rumuniju. Kasnije se povukao iz javnog života. Dela: “Razarenje uma”, “Estetika”.

1892. godine –  Rođen je britanski maršal avijacije Artur Haris Bombaš, poznat po taktici “tepih-bombardovanja” koja je u Drugom svetskom ratu primenjena na Keln, Berlin i Drezden.

1898. godine – Marija Kiri Sklodovska otkrila je novi element koji je dobio naziv radij. Ovim otkrićem postavljeni su temelji nauke o radioaktivnosti.

1904. godine - Umro ruski slikar Vasilij Vasiljevič Vereščagin, koji se najviše iskazao inspirišući se ratnim motivima. Slikarstvo je učio na Akademiji u Petrogradu, a usavršavao u Parizu.

1906. godine –  U Dablinu je rođen irski književnik Samjuel Beket, uz Joneska i Ženea najznačajniji predstavnik “teatra apsurda”. Živeo je u Francuskoj i pisao na francuskom jeziku, smatrajući da se na stranom jeziku može pisati bez stila, što je njegov ideal. Najpoznatije delo – “Čekajući Godoa” a ostala dela: roman "Marfi", trilogija "Moloa", "Malone umire", "Neimenljivi", drame "Kraj igre", "Poslednja traka", "Srećni dani", "Igra". Godine 1969. dobio je Nobelovu nagradu za književnost.

1919. godine –  Britanske trupe su u Amritsaru masakrirale oko 380 Indusa, pristalica vođe pokreta za nezavisnost Indije Mahatme Gandija.

1922. godine –  Rođen je tanzanijski državnik Džulijus Kambarage Njerere, jedan od lidera pokreta nesvrstanih i jedan od osnivača Organizacije afričkog jedinstva. Tokom političke karijere ima je uspeha u organizaciji zdravstva i obrazovanja. Položaj napušta 1985. godine, posle čega je imao savetodavnu ulogu u mnogim zemljama Afrike.

1941. godine –  Rusija i Japan su potpisale sporazum o neutralnosti u Drugom svetskom ratu.

1941. godine - U Drugom svetskom ratu mađarski fašisti počeli teror u Bačkoj i za nekoliko dana ubili oko 3.000 civila, mahom Srba.

1945. godine –  Sovjetske trupe pod maršalom Fjodorom Tolbuhinom u Drugom svetskom ratu oslobodile su Beč. Pad "druge prestonice" Trećeg rajha omogućio je opkoljavanje nacističkih snaga u Berlinu, koji je pao tri sedmice kasnije.

1945. godine –  Teškim zapaljivim bombama američko vazduhoplovstvo u Drugom svetskom ratu uništilo je veliki deo Tokija.

1961. godine - Generalna skupština UN osudila politiku aparthejda u Južnoj Africi.

1963. godine –  Rođen je Gari Kasparov, ruski šahista. U 23 godini postao je svetski šampion, najmlađi u istoriji šaha. Titulu je preuzeo od zemljaka Anatolija Karpova.

1964. godine –  Američki filmski glumac Sidni Poatje dobio je Oskara za film “Poljski ljiljani”, prvi crnac koji je dobio ovo visoko filmsko priznanje.

1966. godine –  U udesu helikoptera poginuo je predsednik Iraka Abdul Salam Arif.

1975. godine –  Vojnim pučem u Čadu zbačen je sa vlasti, a potom ubijen, predsednik Fransoa Tombalbaje. Vlast je preuzelo Vrhovno vojno veće kojim je predsedavao Feliks Malum.

1975. godine –  Pripadnik hrišćanske milicije u predgrađu Bejruta ubio je u autobusu 22 Palestinca. Taj napad smatra se početkom građanskog rata u Libanu.

1979. godine - Dva dana posle ulaska u Kampalu armije Tanzanije i snaga opozicije i pada diktatora Idija Amina Dade formirana privremena vlada Ugande. Amin je 1971. godine oborio predsednika Miltona Obotea i tokom vladavine je likvidirao najmanje pola miliona sunarodnika. U oktobru 1978. godine napao je Tanzaniju, ali je izvukao deblji kraj.

1981. godine –  Novinarka Vašington posta Dženet Kuk dobila je Pulicerovu nagradu za priču o osmogodišnjem narkomanu. Dva dana kasnije Kuk je vratila nagradu, nakon priznanja da je priču izmislila.

1990. godine - U uzaludnom pokušaju da spreči otcepljenje Litvanije predsednik SSSR Mihail Gorbačov baltičkoj republici zapretio ekonomskim embargom ako za dva dana ne povuče deklaraciju o nezavisnosti.

1990. godine –  Sovjetski Savez je priznao odgovornost za masakr više hiljada Poljaka 1940. godine u Katinskoj šumi.

1995. godine –  Ukrajina je pristala da do 2000. godine zatvori nuklearni reaktor u Černobilju, poznat po tome što je 1986. godine izazvao ogromno radioaktivno zagađenje.

1996. godine –  U Briselu je završena donatorska konferencija za posleratnu Bosnu i Hercegovinu na kojoj je obećana jedna milijarda i 230 miliona dolara pomoći za obnovu zemlje.

1997. godine –  Nakon dužeg odlaganja papa Jovan Pavle II posetio Sarajevo. Duž puta kojim je trebalo da prođe njegova motorizovana kolona pronađene su sveže postavljene mine.

1999. godine – Bombardovan nacionalni park Kopaonik, Priština, Beograd, Čačak, Kruševac. Oštećena su dva mosta, pravoslavno groblje i Vojno medicinska akademija.

1999. godine –  Doktor Džek Kervorkian, američki lekar koji se javno zalagao za lekarski potpomognutu eutanaziju, osuđen je  na 10 do 25 godina zatvora za pomoć u samoubistvu Tomasa Jouka, koje je izvršeno godinu dana ranije i snimljeno na video kaseti.

2002. godine –  Stalni Arbitražni sud u Hagu doneo je pravosnažnu odluku kojom je definisana 1.000 kilometara dugačka granica izmedju Etiopije i Eritreje, čime je okončan sukob koji je kulminirao dvogodišnjim ratom između te dve afričke zemlje.

2006. godine –  U Italiji je umrla je književnica škotskog porekla, Mjuriel Spark, najpoznatija po svom delu “Mladost gospođice Džin Brodi”.

2008. godine –  Umro je američki fotoreporter Bert Glin, koji je tokom svoje karijere zabeležio mnoge značajne događaje iz vremena hladnog rata, uključujući ulazak Fidela Kastra u Havanu 1959. godine i posetu Nikite Hruščova SAD iste godine. Bio je dugogodišnji fotograf agencije Magnum.

2009. godine –  Nedeljnik “Pančevac” jedan od najstarijih lokalnih listova u Srbiji, obeležio je 140. godišnjicu postojanja.

2015. godine –  Umro je Ginter Vilhelm Gras, nemački književnik, dobitnik Nobelove nagrade za kniževnost 1999.  godine. Njegovi najpoznatiji romani su “Limeni doboš”, “Mačka i miš”i “Pseće godine”, novela “Hodom raka” i autobiografija “Čisteći luk”. Kad je 2006. godine priznao da je pred kraj Drugog svetskog rata bio u elitnim SS jedinica, poštojala je mogućnost da mu se oduzme Nobelova nagrada ali na kraju ipek to nije učinjeno.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici!