Vest: Zanatlija - stub društvenog života i kulturnog razvoja

Prema sećanjima i kazivanjima tadašnjih stanovnika koceljevačke čaršije, zanatlije su posle Prvog svetskog rata bili nosioci ne samo privrednog, već sveukupnog društvenog života varoši na Tamnavi, uključujući i kulturni razvoj.

A kako je to kod Srba obično bivalo, sve je počinjalo u kafani. Nije bilo druge zabave osim da se uveče, po obavljenom poslu sastaju uz “polić rakije i uobičajeno meze”. Ipak, to nisu bile obične sedeljke, već osmišljena druženja koja su se odvijala prema određenom scenariju. Uz nezaobilaznu muziku i komične scenske prikaze u kojima su ismevane zgode i nezgode, koceljevačke zanatlije su se svakodnevno sastajale u kafanama.

Njima  se ubrzo pridružuju  i drugi, učeni ljudi, poput lekara i apotekara, čiji dolazak je dao zamah nadarenim zanatlijama koji su zakupili sto u jednoj od kafana i nazvali ga “Majstorski sto” za kojim su sedeli, svirali i pevali, prikupljajući priloge za buduće Društvo.

Obično bi jedan od zanatlija  počinjao sedeljku “raportom vrapca”, gde bi se na komičan način osvrnuo na događaje iz protekle sedmice.

Zatim bi usledilo muziciranje orkestra “za svoju dušu” ali i sve prisutne u kafani. Posle muzičkog dela sledio je manji pozorišni komad, pa deljenje šarenih kartona na čijim poleđinama su bile ispisane smešne poruke  koje su se odnosile na sve prisutne, tako da su se večeri završavale salvama smeha i pesme, uz obavezne vruće krofne.

Kako su tih godina u našoj zemlji bila osnivana različita društva i udruženja, ne čudi što se to dogodilo i u Koceljevi. Ali, ono što ga čini neobičnijim u odnosu na druge jeste njegov naziv, Udruženje lenština “Trut” čija je krilatica bila “Jedi, pij i spavaj”. Njegovi članovi i osnivači su nekoliko godina kasnije bili i osnivači koceljevačkog kulturno-prosvetnog društva “Zanatlija”.

U prvo vreme društvo broji 24, a ubrzo zatim i duplo više članova. U okviru njega su radile diletantska, pevačka i tamburaška sekcija. Glumačka je bila najangažovanija pa je ubrzo, posle prvog nastupa početkom 1933.godine, izašla iz lokalnog okvira i počela da prikazuje predstave po okolnim mestima, a sav prihod koji je na taj način bivao ostvaren usmeravan je za kupovinu knjiga.

Samo dve godine kasnije zvanično je osnovana Knjižnica sa čitaonicom, a pozorišni komadi su se prikazivali u proseku jednom mesečno. Na repertoaru su bila gotovo sva Nušićeva dela, zatim “Kir Janja”,” Hajduk Stanko”, “Voda sa planine”, “Izbiračica”, “Hej, Sloveni”, “Pokondirena tikva”, “Seoske lole”, “Knez Ivo od Semberije”...

U početku su članovi diletantske trupe imali brojne teškoće, a jedan od najvećih problema bio je nedostatak glumica za ženske uloge, pa se tako jedan od njih oblačio u ženske kostime i svojom pojavom izazivao ovacije i oduševljenje publike. Prvu žensku ulogu sa pevanjem odigrala je Ljubica, žena Čede Matića, potkivača, pa je tako “probijen led” jer su se grupi potom počele pridruživati i druge.

Neverovatno je sa koliko entuzijazma, širine i radosti su ljudi toga doba bili angažovani. Zanatlije, ali i učitelji, lekari, apotekari, sveštenici su  u nemašti posleratnog perioda  nalazili razloga da pokreću stvari i uređuju svoj društveni život, da misle o kulturi i bave se njome.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici!