Vest: Na današnji dan - 15. Jun -

1215. godine - Engleski kralj Džon, nazvan Džon Bez Zemlje, morao da popusti u sukobu s plemstvom i potpiše Veliku povelju sloboda u Engleskoj “Magna carta libertatum”, kojom je ograničena vlast kralja i uspostavljena osnova engleske ustavnosti i javnog prava.

1467. godine - Umro vojvoda od Burgundije Filip Dobri, osnivač burgundanske države koja je u 15. veku bila rival Francuskoj.

1520. godine - Papa Lav Deseti ekskomunicirao iz Rimokatoličke crkve nemačkog crkvenog reformatora Martina Lutera, osudivši njegove teze kao jeres, što je u to vreme značilo kaznu goru od smrtne, ali je Luter pred mnoštvom zadivljenih posmatrača spalio papsku bulu o isključenju. Posle toga njegove reforme su prihvaćene u većem delu Nemačke, a luteranska verzija protestantizma se raširila i u mnoge zemlje zapadne Evrope, posebno u Skandinaviji, i stekla dosta pristalica u severnoj Americi.

1752. godine - Bendžamin Frenklin izveo čuveni eksperiment, podigavši u vazduh papirnatog zmaja tokom nevremena u Filadelfiji, da bi dokazao da su munje zapravo elektricitet.

1775. godine - Kongres američkih kolonija pobunjenih protiv britanske vlasti, tzv. Kontinentalni kongres, izabrao Džordža Vašingtona za generala i glavnokomandujućeg vojske Ujedinjenih kolonija.

1843. godine - Rođen norveški kompozitor, pijanista i dirigent Edvard Hagerup Grig, koji je, inspirišući se nacionalnim folklorom, afirmisao norvešku muziku u svetu. Posebno je značajan njegov doprinos razvoju postromantičarske evropske harmonije. Najbolja dela je ostvario u malim formama, poput klavirskih minijatura "Lirski komadi", 25 nordijskih narodnih pesama i plesova, svite "Holberg", "Poetičnih muzičkih slika", humoreski, solo pesama. Ostala dela: Klavirski koncert u A-molu, orkestarske svite "Per Gint", "Sigrud Jorsalfar".

1862. godine - Turski vojnici kod Čukur-česme u Beogradu ubili srpskog dečaka Savu, a zatim i oficira i tumača koji su predvodili srpsku patrolu, što je zapalilo varnicu sukoba. Turci su potom sa Kalemegdana - pokušavajući da silom očuvaju pozicije u Srbiji - tri dana bombardovali Beograd. Kod Čukur-česme je podignut spomenik poginulom dečaku, delo srpskog vajara Simeona Roksandića. Nakon incidenta knez Mihajlo Obrenović diplomatijom je uspeo da izdejstvuje da se Turci napuste srpke gradove i Srbiju. Simbolično 6. aprila 1867. godine Turci daju ključeve gradova i utvrđenja u Srbiji knezu Mihajlu na “čuvanje”.

1882. godine - Rođen rumunski general i fašistički diktator Jon Antonesku, tokom Drugog svetskog rata saveznik nacističke Nemačke, zbog čega je posle rata osuđen na smrt i 1946. godine pogubljen. Po dolasku na vlast 1940. godine prisilio je na abdikaciju kralja Karola Drugog Hoencolerna - koji je 1938. godine takođe zaveo fašističku diktaturu - i priključio zemlju Trojnom paktu.

1884. godine - Rođen američki filmski glumac Hari Lengdon, jedan od najboljih komičara nemog filma. U filmskim burleskama je najčešće tumačio uloge sramežljivih sanjalica, obojene gorčinom i destruktivnošću. Filmovi: "Siledžija", "Dugačke pantalone", "Troje su već gomila".

1903. godine - Skupština Srbije vratila Karađorđeviće na presto, izabravši za kralja princa Petra Karađorđevića koji je živeo u izgnanstvu u Ženevi. Izbor je usledio posle oficirskog "majskog prevrata" 11. juna 1903. godine, u kojem je ubijen kraljevski par Aleksandar Obrenović i Draga Mašin. Petar Prvi Karađorđević je potom krunisan u Sabornoj crkvi u Beogradu i - prema ugledu na Nemanjiće - miropomazan u manastiru Žiča. Njegova vladavina je obeležena razvojem parlamentarne demokratije u kojoj je političko težište preneseno s dvora na parlament, razmahom tržišne ekonomije koji je ubrzao privredni razvoj zemlje, kulturnim napretkom i slobodom štampe.

1904. godine - Više od hiljadu ljudi, većinom žena i dece, poginulo u blizini Njujorka tokom požara koji je zahvatio brod "General Slokam".

1907. godine - Počela Druga haška mirovna konferencija, na kojoj su 44 države, uključujući Srbiju i Crnu Goru, usvojile 13 konvencija i jednu deklaraciju, kojima su prvi put znatnije kodifikovana pravila međunarodnog običajnog, posebno ratnog prava.

1910. godine - Srpski student prava Bogdan Žerajić ubio se posle neuspelog atentata u Sarajevu na poglavara okupirane Bosne i Hercegovine austrougarskog generala Marijana Varešanina. Njegova žrtva bila je primer za revolucionarnu nacionalističku omladinu iz pokreta "Mlada Bosna", koja je 28. juna 1914. godine organizovala atentat na austrougarskog prestolonaslednika Franca Ferdinanda.

1914. godine - Rođen ruski državnik Jurij Vladimirovič Andropov. Od 1967. godine do 1982. godine bio je predsednik Komiteta državne bezbednosti, generalni sekretar vladajuće Komunističke partije je postao u novembru 1982. godine, posle smrti Leonida Iljiča Brežnjeva, a predsednik Prezidijuma Vrhovnog sovjeta SSSR u junu 1983. godine.

1919. godine - U direktnom letu od Nju Faundlenda do Irske, koji je trajao deset časova i 12 minuta, engleski piloti Artur Braun i Džon Olkok prvi preleteli Atlantik i za taj podvig dobili plemićke titule. U maju 1927. godine Atlantik je preletio Amerikanac Čarls Lindberg, koji je u avionu bio sam.

1940. godine - Armija nacističke Nemačke u Drugom svetskom ratu zaobišla 360 kilometara dugu "Mažino liniju", sistem odbrambenih utvrđenja izgrađen na istočnoj granici Francuske. Sistem utvrđenja smatran je remek-delom građevinarstva i fortifikacije.

1969. godine - Žorž Pompidu izabran za predsednika Francuske, posle povlačenja Šarl de Gola sa funkcije.

1975. godine - Košarkaši Jugoslavije na evropskom prvenstvu u Beogradu osvojili titulu prvaka pobedom nad reprezentacijom SSSR.

1977. godine - Adolfo Suares i njegova koalicija Demokratskog centra dobili prve slobodne izbore u Španiji.

1982. godine - Argentinske snage, koje su pokušale da okupiraju Foklandska ostrva u južnom Atlantiku, predale se Britancima, čime je okončan rat u kojem je na obema stranama poginulo oko hiljadu ljudi.

1988. godine - Pakistanski predsednik Zija ul Hak objavio da će islamsko šerijatsko pravo postati vrhovni zakon u Pakistanu.

1992. godine  - Srpski pisac Dobrica Ćosić, dugogodišnji disident pod režimom Josipa Broza Tita, izabran za prvog predsednika Savezne Republike Jugoslavije. Na položaju šefa države nije ostao ceo mandat - Savezna skupština mu je 1. juna 1993. godine, na inicijativu Srpske radikalne stranke, izglasala nepoverenje, pod optužbom da je kršio Ustav. Za prvog premijera novoformirane države dan ranije je izabran američki biznismen Milan Panić.

1992. godine - Parlament Japana odobrio angažovanje japanskih vojnika u inostranstvu, prvi put nakon Drugog svetskog rata.

1993. godine - Na sarajevskom aerodromu potpisan Sporazum o prekidu neprijateljstava između komandanata Glavnog štaba Vojske Republike Srpske general-potpukovnika Ratka Mladića, komandanta muslimanske vojske pukovnika Rasima Delića i komandanta Hrvatskog veća odbrane general - brigadira Milivoja Petkovića.

1993. godine - Pomorske snage NATO-a i Zapadnoevropske unije u Jadranskom moru otpočele primenu pomorskog embarga UN protiv SR Jugoslavije.

1994. godine - Izrael i Vatikan uspostavili pune diplomatske odnose, posle istorijskog dogovora o međusobnom priznanju i pomirenju, posle vekova sukobljavanja Jevreja i rimokatolika, tokom kojih su Jevreji najčešće bili žrtva verske histerije koju je podsticala vatikanska kurija.

1995. godine - Savet bezbednosti UN izglasao Rezoluciju o slanju u bivšu Bosnu i Hercegovinu 12.500 pripadnika Snaga za brzo reagovanje.

1996. godine - Umrla američka pevačica Ela Ficdžerald, nekrunisana kraljica džeza, savršene tehnike, izvanredne improvizatorske imaginacije i širokog glasovnog raspona. Čuvena je po "skat" dijalozima sa velikim džez muzičarima - poput Luisa Armstronga, Đuka Elingtona i Vilijama "Kaunta" Bejzija.

1998. godine - Srbin Milorad Krnojelac, koga Haški tribunal tereti za ratne zločine na prostoru bivše BiH, uhapšen je u Srbinju u sektoru pod komandom francuske brigade SFOR-a.

1999. godine - Poslednji jugoslovenski vojnici, policijske i paravojne snage povukli se iz Prizrena.

1999. godine - Severna Koreja saopštila da je južnokorejska ratna mornarica potopila jedan njen brod u severnokorejskim teritorijalnim vodama Žutog mora, optuživši Seul da izazivanjem prvog pomorskog sukoba od okončanja Korejskog rata 1953. godine provocira novi rat na podeljenom poluostrvu.

2000. godine - Predsednik SPO Vuk Drašković ranjen u svojoj kući u Budvi, kada su nepoznati napadači pucali sa balkona.

2003. godine - Koalicione snage uhapsile bivšeg komandanta iračkih vazduhoplovnih snaga Hamida Radžu Šalaha al Tikrita, koji je bio 17. na listi američke vojske najtraženijih Iračana.

2003. godine - Vaterpolisti Srbije i Crne Gore pobedom nad Hrvatskom 9:8 postali novi prvaci Evrope u vaterpolu.

2003. godine - Umro je američki glumac Hjum Kronin čija je karijera na Brodveju i u Holivudu trajala više od šest decenija. Na filmu je debitovao ulogom u Hičkokovom filmu "Senka sumnje" 1943. godine, a igrao je i u filmovima "Poštar uvek zvoni dvaput", "Dvanaest ljutih muškaraca" i "Čaura".

2004. godine - Okružni sud u Srpskom Sarajevu proglasio krivim i osudio Nihada Mašića na 17 godina zatvora za ubistvo starice Safije Mašić, povratnika u Srpsko Goražde, 10. avgusta 2003. godine.

2006 . godine - Vlada Srbije priznala je Republiku Crnu Goru, 12 dana po proglašenju njene nezavisnosti.

2010. godine - Umro je glumac Bekim Fehmiu, zvezda jugoslovenskog filma, poznat po ulozi u filmu "Skupljači perja". Glumom je prestao da se bavi 1987. godine u znak protesta zbog "antialbanske histerije".

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici!