Vest: Na današnji dan - 09. Jun -

68. godine - Rimski car Klaudije Kajsar Avgust Germanik Neron se ubio, prestravljen pobunom pretorijanske garde i erupcijom narodnog nezadovoljstva. Na presto ga je 54. dovela majka ubio Julija Agripina – Mlađa. Sužavao je ovlašćenja Senata i vladao despotski, ubio je mnoge ugledne Rimljane i konfiskovao im imovinu. Pogubio je čak i majku i vaspitača - filozofa Lukija Seneku. Trošio je mnogo na pozorište, cirkuske igre i raskošan život, priređujući često orgije. Iscrpivši državnu blagajnu, opteretio je podanike novim porezima, naročito u provincijama, čime je izazvao niz ustanaka u Britaniji, Španiji, Galiji i Judeji. Nezadovoljstvo pojačano posle požara koji je 64. godine uništio veliki deo Rima, glasine da je zapalio prestonicu i učestale pobune u vojsci, na kraju su ga koštale i vlasti i glave. Ostao je upamén kao jedan od najizopačenijih vladara u istoriji Rimskog carstva.

1357. godine - U Pragu je počela izgradnja kamenog mosta preko reke Vltave koji je dobio naziv Karlov most po imenu tadašnjeg imperatora Nemačko-rimskog carstva i češkog kralja Karla IV.

1462. godine - Poslednji srpski kralj Bosne Stjepan Tomašević - uzdajući se u pomoć hrišćanske koalicije, koju je organizovao papa Pije Drugi - otkazao danak turskom sultanu Mehmedu Drugom i priznao vrhovnu vlast ugarskog kralja Matije Prvog Korvina. Pošto je izostala pomoć zapadnih hrišćanskih zemalja, Bosna je bila nepripremljena za odbranu kad su je 1463. godine napali Turci, koji su zarobili i pogubili kralja Stjepana i mnoge feudalce i pokorili tu srpsku srednjovekovnu državu.

1661. godine - Rođen ruski car Fjodor Treći Aleksejevič Romanov, koga je posle smrti 1682. godine na prestolu nasledio polubrat Petar Veliki. Car je postao 1676. godine, ali - maloletan i bolešljiv - nije bio u stanju da samostalno vlada, pa su zemljom praktično upravljali njegovi ujaci, bojari Miloslavski. Tokom njegove vladavine Rusija je učvrstila vlast na ogromnim novoosvojenim teritorijama u Povoložju, Sibiru i Ukrajini i omogućen je razvoj zanata, rudarstva i trgovine.

1672. godine - Rođen ruski car Petar Prvi Aleksejevič Romanov, nazvan Petar Veliki, koji je tokom vladavine od 1682. godine do smrti 1725. godine rusku državu učinio svetskom silom. Proglašen je carem kao dete, a vlast je preuzeo 1689. godine, uklonivši regenta, polusestru Sofiju. Sproveo je dalekosežne reforme, izvodeći Rusiju iz srednjovekovne zaostalosti. Umesto stare vojske "strelaca", čiju je pobunu ugušio, uveo je modernu stajaću vojsku i sagradio snažnu flotu, osnovao je Akademiju nauka, pokrenuo prve novine "Vedomosti", reformisao kalendar, suzbijao štetne običaje nasleđene iz srednjeg veka i od Mongola, pomagao razvoj privrede otvarajući rudnike i manufakture, organizovao državnu upravu i Rusiju podelio na gubernije. Na ušću Neve 1703. godine je podigao novu prestonicu - Sankt Peterburg. Bio je sjajan vojskovođa i dvaput je ratovao protiv Otomanskog carstva, potukao je Švedsku i mirom u Ništadu 1721. godine osigurao izlaz Rusije na Baltičko more, a pobedom nad Persijom obezbedio je izlaz na zapadne i južne obale Kaspijskog mora.

1781. godine - Rođen engleski inženjer i pronalazač Džordž Stivenson, "otac železnice", koji je 1814. godine konstruisao prvu upotrebljivu parnu lokomotivu. Projektovao je 1825. godine prvu javnu železničku prugu Stokton - Darlington i uveo čelične šine umesto drvenih, a 1829. godine izgradio i prugu Liverpul - Mančester, na kojoj je njegova lokomotiva "Rokit" postigla tada rekordnu brzinu od 56 kilometara na čas. U Njukastlu je 1823. godine osnovao prvu fabriku lokomotiva.

1815. godine - Završen Bečki kongres, koji je zasedao od septembra 1814. godine, kad su ga sazvale velike sile posle prvog pada francuskog cara Napoleona Prvog. Predstavnici malih zemalja pozvani su samo da potpišu "Završni akt", diktat "Komisije četvorice" - Rusije, Engleske, Austrije i Pruske. Engleskoj su pripali prekomorski posedi, osvojeni u ratu s Napoleonom - Malta i Jonska ostrva u Evropi, Cejlon u Aziji, Gijana u Južnoj Americi i Kap u Africi. Rusiji je priznato osvajanje Finske i Besarabije, a dobila je i najveći deo Velikog Varšavskog Vojvodstva. Austrija se odrekla Belgije, ali je dobila Tirol i bivše posede Mletačke i Dubrovačke republike, posle čega je Dalmaciju, Dubrovnik i Mletačku Albaniju povezala administrativno u jednu pokrajinu, Kraljevinu Dalmaciju. Pruska je dobila delove Saksonije, Prednju Pomeraniju, Poznanj, Dancig i posede na Rajni. Francuska je svedena na granice pre revolucije, a 360 suverenih teritorija u Nemačkoj je prekrojeno u 35 monarhija i četiri slobodna grada, čime je osnovan Nemački Savez. Švedska i Norveška su spojene u jednu državu, Belgija, Holandija i Luksemburg u Kraljevinu Nizozemsku, a Švajcarskoj je dat neutralni status. Srpski izaslanik prota Mateja Nenadović je pokušao da zainteresuje Bečki kongres za srpsko pitanje posle sloma Prvog srpskog ustanka, ali nije uspeo, jer su velike sile smatrale Otomansko carstvo legitimnim gospodarom Balkana, a Srbe buntovnicima.

1870. godine - Umro engleski pisac Čarls Džon Hafem Dikens, osnivač socijalnog romana i tipičan predstavnik realizma. Slikar srednjeg i nižeg građanskog staleža, izneo je na videlo strahovitu nepravednost u viktorijanskom engleskom društvu, čime je uzburkao javno mnjenje, a parlament naterao da sprovede izvesne socijalne reforme. Napisao je dvadesetak dela, uglavnom romana. Dela: romani "Dejvid Koperfild", "Oliver Tvist", "Pikvikov klub", "Velika očekivanja", "Sumorna kuća", pripovetke "Tri duha", "Cvrčak na ognjištu", "Bitka života".

1874. godine - Umro indijanski vojskovođa Kočiz, poglavica apačkog plemena Čirikahua, koji je predvodio otpor Indijanaca belim naseljenicima i američkoj vojsci na jugozapadu SAD. Indijanci su pod njegovim vođstvom očajnički pokušali da se odupru vladi SAD koja je, radi ovladavanja sirovinskom bazom i širenja tržišta, etnički čistila i otimala indijansku teritoriju.

1892. godine - Rođen američki kompozitor Kol Porter, autor popularnih šlagera, muzičkih komedija i brodvejskih mjuzikla koji su preneseni i na film. Pisao je i filmsku muziku, a jedno od njegovih najboljih djela "Kiš Me Kate" je muzička verzija "Ukroćene goropadnice" Viljema Šekspira.

1898. godine - Sporazumom Londona i Pekinga Kina je Velikoj Britaniji ustupila Hong Kong na period od 99 godina.

1914. godine - U Beogradu svečano otkriven spomenik srpskom prosvetitelju Dositeju Obradoviću, rad vajara Rudolfa Valdeca. Priloge za spomenik je prikupljala Srpska književna zadruga, a znatno su pomogli i vlada Srbije i Beogradska opština. Spomenik je postavljen na ulazu na Kalemegdan, a posle Prvog svetskog rata je prenesen u park na Studentskom trgu, gde je i sada.

1923. godine - U profašističkom prevratu oborena vlada vođe Zemljoradničkog narodnog saveza Bugarske Aleksandra Stamboliskog. On je zbog agrarne i poreske reforme, nacionalizacije nekih banaka i nastojanja da menja unutrašnju i spoljnu politiku dinastije Koburg, zalažući se za prijateljstvo s Jugoslavijom, tokom trogodišnje vladavine stekao ogromnu popularnost u narodu. Nekoliko dana posle prevrata Stamboliski i njegovi saradnici su ubijeni.

1928. godine - Medicinski glasnik Britanske kraljevske akademije objavio da je mikrobiolog Aleksandar Fleming pronašao prvi antibiotik penicilin, izolovan iz gljive Penicilium notatum, koji može uspešno da uništava bakterije. Do Drugog svetskog rata otkriće je bilo neiskorišćeno, kad su se za njega zainteresovali australijski lekar Hauard Flori i britanski fiziolog i biohemičar Ernst Čejn i ubrzo je počela masovna upotreba penicilina u suzbijanju infekcija. Fleming, Flori i Čejn su 1954. godine podelili Nobelovu nagradu za medicinu.

1945. godine - Predsedništvo AVNOJ-a donelo Zakon o konfiskaciji imovine i izvršenju konfiskacije, na osnovu kojeg je država preuzela svu imovinu Trećeg rajha, imovinu Nemaca na tlu Jugoslavije koji su u Drugom svetskom ratu sarađivali s neprijateljem i imovinu ratnih zločinaca.

1945. godine- Jugoslavija sa Velikom Britanijom i SAD postigla sporazum kojim je Julijska krajina podeljena na dve okupacione zone - "A" i "B". Prva je potpala pod savezničku, druga pod jugoslovensku vojnu upravu.

1967. godine - Egipatski predsednik Gamal Abdel Naser, dan pre okončanja šestodnevnog izraelsko-arapskog rata, podneo ostavku zbog ponižavajućeg ratnog poraza Egipta, ali su kasnije na referendumu Egipćani glasali da on ostane šef države.

1972. godine - Američki bombarderi napali Hanoj i Hajfong, što je bilo najteže bombardovanje Severnog Vijetnama od početka Vijetnamskog rata.

1991. godine - Amerikanci počeli evakuaciju vazduhoplovne baze Klark na Filipinima, ugroženu silovitom erupcijom vulkana na obližnjoj planini Pinatubo, koji je mirovao 600 godina. Samo zahvaljujući blagovremenom upozorenju, broj poginulih Filipinaca nije bio veći od stotinak, ali je najmanje četvrt miliona ljudi ostalo bez krova nad glavom.

1993. godine - Bežeći pred velikom muslimanskom ofanzivom na području Travnika, oko 8.000 Hrvata našlo utočište kod Srba na planini Vlašić.

1995. godine - Kolumbijska policija uhapsila vođu kartela Kali Hilberta Rodrigesa Orehuelu, šefa najvećeg svetskog sindikata droge.

1998. godine - Poslednji američki astronaut napustio "Mir", čime je okončana rusko-američka saradnja na toj ruskoj kosmičkoj stanici.

1999. godine - NATO i SRJ potpisali u Kumanovu Vojno-tehnički sporazum. Time je okončan vazduhoplovni napad NATO na Saveznu Republiku Jugoslaviju, a na Kosovu su, na osnovu rezolucije Saveta bezbednosti UN 1244, raspoređene međunarodne snage, među kojima je najveći broj vojnika iz zemalja članica NATO-a. Sa povlačenjem vojske i policije, sa Kosova su počeli masovno da odlaze Srbi i Crnogorci.

1999. godine - Štab civilne zaštite teritorijalne uprave Niš saopštio da je tokom NATO bombardovanja Niša u gradu i okolini ubijeno 35 i ranjeno više od 500 civila, a da je civilnim objektima, uključujući porodične kuće, fabrike, saobraćajnice, školske i zdravstvene ustanove, nanesena materijalna šteta od 1,5 milijardi dolara.

2000. godine - Umro je američki vajar Džordž Sigal jedan od najpoznatijih predstavnika pop-arta.

2008. godine - Egipatski arheolozi pronašli piramidu staru 4.000 godina.

2010. godine - Umrla ruska balerina Marina Semenova, legendarna klasična plesačica iz sovjetskog doba.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici!