Vest: Na današnji dan - 02. Maj -

1519. godine - Umro italijanski slikar, vajar, arhitekta, inženjer, pronalazač i mislilac Leonardo da Vinči, jedan od najvećih umova renesanse, koji je spojio srednjovekovno enciklopedijsko znanje sa egzaktnom modernom metodom opažanja. U Francusku je prešao 1516, gde je i umro. Izradio je relativno malo slika, od kojih su najznačajnije "Mona Liza", "Bogorodica u pećini", "Sveta Ana", "Tajna večera". Uradio je mnoštvo crteža, a mnoge njegove freske su oštećene zato što je eksperimentisao bojama. Nije se interesovao samo za ljudsko telo i prirodu nego i za psihologiju: u "Tajnoj večeri" je metodski prostudirao i nijansirano izrazio karakter svake ličnosti, a u "Mona Lizi" je tražio misteriju unutrašnjeg života. Prvi je uneo atmosferu u slike i pomoću svetlo-tamnog modelisanja dao toplinu kože i mekoću tela. Ni jedno njegovo vajarsko delo nije sačuvano, a arhitektonske zamisli su ostale u projektu. Živo su ga privlačile i prirodne nauke - fizika, astronomija, hemija. Radio je i na konstruisanju sprave za letenje. Napisao je "Traktat o slikarstvu".

1567. godine - Umro dubrovački pisac Marin Držić, tipičan predstavnik renesanse, čija su dela ispunjena raskošnim sjajem, bogatstvom duha, veselim scenama i komičnim situacijama. Počeo je pesmama, a pesnički dar je doveo do vrhunca u pastoralnim igrama i komedijama. Najčuvenijim delom "Dundo Maroje", čija je tema otac tvrdica i sin rasipnik, zasmejavao je vlastelu u rodnom Dubrovniku, ali je i izvrgavao poruzi. Komedije "Pomet", "Pijerin" i "Đuho Krpeta" su izgubljene ili sačuvane u fragmentima. Ostala dela: komedije "Skup", "Mande", "Arkulin", alegorična pastoralno-muzička komedija "Plakir", rustikalna komedija "Novela od Stanca", pastorale "Tirena", "Venera i Adon".

1660. godine – Rođen je Pjetro Alesandro Gaspare Skarlati, italijanski kompozitor opera i crkvenih kompozicija.

1729. godine – Rođena je ruska carica nemačkog porekla Katarina II Aleksejevna. Caricom ju je 1762. godine proglasila dvorska garda pošto je u zaveri ubijen njen muž Petar III. Pod uticajem francuskih prosvetitelja Voltera i Didroa, sprovela je značajne reforme ruskog društva u duhu prosvećenog apsolutizma.

1852. godine - Rođen srpski novinar, pisac i političar Pera Todorović, jedan od osnivača Narodne radikalne stranke i najistaknutijih novinara svog doba. Bio je blizak prvaku srpskih socijalista Svetozaru Markoviću i uređivao je niz listova i časopisa, uključujući socijalistički list "Rad". Pokrenuo je listove "Samouprava" i "Radikal", a od 1889. do 1903. izdavao je "Male novine", prvi informativno-senzacionalistički list u Srbiji. Hapšen je zbog manifestovanja u Kragujevcu crvenim barjakom. Bio je dobrovoljac u srpsko-turskom ratu 1876. i 1877, posle čijeg je završetka 1878. emigrirao u Ugarsku i u Novom Sadu je 1878. i 1879. s Lazarom Pačuom izdavao socijalistički list "Straža". Potom je otišao u Francusku, a po povratku u Srbiju osuđen je na smrt zbog Timočke bune koju su 1883. protiv režima kralja Milana Obrenovića u zaječarskom kraju podigli radikali, ali je pomilovan. Potom se izmirio s kraljem Milanom i zalagao za sporazum radikala i narodnjaka, zbog čega su ga radikali isključili iz stranke. U književnosti se najviše bavio istorijskim temama i prevodio je ruskog pisca Nikolaja Gavriloviča Černiševskog. Dela: "Dnevnik jednog dobrovoljca", "Silazak s prestola", "Karađorđe".

1857. godine – Umro je francuski pisac Alfred de Mise. Najpoznatija dela: “Noći”, “Pismo Lamartinu”, “Ispovest jednog deteta ovog veka”.

1860. godine – U Budimpešti je rođen Teodor Hercl, vođa i osnivač cionističkog pokreta, autor dela “Jevrejska država” (1896).

1864. godine - Umro nemački kompozitor jevrejskog porekla Đakomo Majerber, koji je odigrao vidnu ulogu u stvaranju francuske velike opere. Bio je veoma popularan, ali je njegova muzika izazivala i mnoge polemike. Dela: opere "Hugenoti", "Afrikanka", "Robert Đavo", "Prorok".

1881. godine - Rođen ruski državnik Aleksandar Fjodorovič Kerenski, član a potom predsednik Privremene vlade posle Februarske revolucije 1917. u Rusiji. Zbačen je s vlasti u Oktobarskoj revoluciji 1917, kojom je uspostavljena boljševička vlast. Emigrirao je 1918. i od 1940. je živeo u SAD, gde je umro 1970.

1885. godine – Belgijski kralj Leopold II proglasio se kraljem nove Slobodne države Kongo.

1892. godine – Rođen je nemački pilot Manfred fon Rihthofen, “Crveni baron”, najslavniji nemački avijatičar u Prvom svetskom ratu. Tokom rata oborio je više od 80 aviona. Poginuo je u jednoj od vazdušnih bitaka u aprilu 1918. godine.

1892. godine – Umro je nemački hemičar August Vilhelm fon Hofman, osnivač moderne industrije anilinskih boja od katrana kamenog uglja.

1903. godine – Rođen je američki pedijatar Bendžamin Meklejn Spok, autor bestselera “Saveti zdravog razuma o odgajanju beba i dece” (1946).

1904. godine – Rođen je američki pevač i filmski glumac Hari Lilis “Bing” Krozbi, rekorder po broju snimljenih ploča, dobitnik Oskara za film “Idući svojim putem”.

1933. godine – Nemački kancelar Adolf Hitler je ukinuo sindikate.

1937. godine - Blizak saradnik nacističkog nemačkog diktatora Hitlera rajhsmaršal Herman Gering tajno se sastao na Bledu s knezom Pavlom Karađorđevićem i jugoslovenskim premijerom Milanom Stojadinovićem. Uveravao ih je da Jugoslavija neće biti napadnuta ako održi bliskost sa Silama osovine.

1945. godine - Crvena armija - koja je podnela najveći teret pobede nad nacističkom Njemačkom u Drugom svetskom ratu - zauzela Berlin i istakla crvenu zastavu na zgradi Rajhstaga (parlament). Jedinice Prvog beloruskog fronta maršala Georgija Žukova i Prvog ukrajinskog fronta maršala Ivana Konjeva počele su berlinsku operaciju 16. aprila.

1951. godine – Savet Evrope prihvatio je Nemačku kao punopravnu članicu.

1953. godine – Krunski princ Husein zvanično je postao kralj Jordana. U Iraku, kralj Fejsal II preuzeo je vlast.

1957. godine – Umro je američki političar, senator Džozef Mekarti, vođa antikomunističke kampanje u SAD 1950-ih godina.

1960. godine – Izvršena je smrtna kazna nad Amerikancem Kerilom Česmenom, osuđenom za otmicu i silovanje. Čekajući izvršenje presude koje je osam puta odlagano zahvaljujući upornoj i veštoj odbrani, u zatvoru je napisao tri knjige koje su postale bestseleri.

1965. godine – Uključen je prvi komunikacioni satelit za prenos televizijske slike.

1967. godine – Na inicijativu britanskog filozofa, nobelovca Bertranda Rasela u Stokholmu je počeo da radi Međunarodni tribunal za ratne zločine, koji je kasnije presudio da su SAD krive za agresiju na Vijetnam.

1990. godine – Stranka Nelsona Mandele Afrički nacionalni kongres (ANC) i Vlada Južne Afrike počeli su pregovore u Kejptaunu o okončanju vlasti bele manjine. Istog dana 1994. godine Mandela i ANC su pobedili na izborima u Južnoj Africi.

1993. godine – U Atini predsednik Republike Srpske Radovan Karadžić potpisao je Vens-Ovenov mirovni plan za BIH, pod uslovom da ga prihvati Skupština RS. Skupština je kasnije odbacila plan, ocenivši da su mape razgraničenja s bosanskim Muslimanima i Hrvatima krajnje nepovoljne za Srbe u Bosni, a rat u BIH je nastavljen.

1994. godine - Nelson Mendela i njegov Afrički nacionalni kongres dobili prve sverasne izbore u Južnoj Africi.

1995. godine – Šest osoba je poginulo, a 176 ranjeno kada su projektili krajiških Srba pogodili centar Zagreba.

1999. godine – Avijacija NATO-a je u napadima na SR Jugoslaviju upotrebila grafitne bombe koje su izazvale raspad elektroenergetskog sistema u Srbiji. Oko 70 odsto teritorije Srbije ostalo je bez struje.

1999. godine - Kod sela Nakučani, blizu Šapca, pao američki lovac "F-16", pogođen vatrom Protivvazdušne odbrane Vojske Jugoslavije.

2000. godine – U Sijera Leoneu pobunjenici Ujedinjenog revolucionarnog fronta zarobili su 500 pripadnika mirovnih snaga UN. Zarobljenici su potom puštani u manjim grupama, a preostali su oslobodjeni 15. jula, posle vojne intervencije mirovnih snaga.

2001. godine - Haški tribunal odbio zahtev bivšeg predsednika Republike Srpske Biljane Plavšić da se njoj i Momčilu Krajišniku sudi odvojeno.

2003. godine – Američki predsednik Džordž Buš saopštio je da je glavni deo borbenih operacija u Iraku završen, čime je zvanično okončan rat u Iraku.

2004. godine – Milorad Luković-Legija, bivši komandant Jedinice za specijalne operacije (JSO) i prvooptuženi za ubistvo premijera Srbije Zorana Đinđića, predao se policiji u Beogradu nakon 14 meseci skrivanja. Zbog organizovanje ubistva premijera Đinđića Luković je osuđen na 40 godina zatvora, a na istu kaznu osuđen je i neposredni izvršilac ubistva, bivši Lukovićev zamenik Zvezdan Jovanović.

2011. godine – Grupa američkih komandosa ubila je u gradu Abotabatu u Pakistanu Osamu Bin Ladena, vođu terorističke organizacije Al Kaidai organizatora terorističkih napada 11. septembra 2001. godine u SAD, koji su doveli do rata u Avganistanu i kasnije u Iraku.

2012. godine – Mađarski parlament izabrao je Janoša Adera za novog predsednika, nakon što je njegov prethodnik Pal Šmit podneo ostavku zbog skandala oko plagijata doktorske disertacije.

2013. godine – UN su objavile da je 260.000 ljudi u Somaliji, od čega polovina deca, umrlo od gladi od 2010. do 2012. godine.

2014. godine – Više od 2.100 ljudi poginulo je u odronima koje su izazvale obilne kiše u planinskim selima na severoistoku Avganistana.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici!