Vest: Na današnji dan - 4. Februar -

211. godine - Umro rimski car Lucije Septimije Sever Pertinaks, osnivač dinastije Severa, koji je ograničio vlast Senata, umesto kojeg je "Carski savet" počeo da izdaje zakone. Oslanjao se isključivo na armiju i tako utro put tzv. vojničkom despotizmu posle njegove smrti, kada je vojska samovoljno postavljala, zbacivala i ubijala careve, sve do stupanja na presto 285. godine cara Gaja Dioklecijana.

1536. godine – Francuski kralj Fransoa I ušao je u savez s turskim sultanom Sulejmanom I da bi se suprotstavio Habsburgovcima.

1746. godine – Rođen je poljski nacionalni junak Tadeuš Košćuško, učestvovao je u Američkom ratu za nezavisnost od 1776. godine i bio ađutant Džordža Vašingtona. Bio je borac protiv podele Poljske i vođa ustanka protiv Rusa 1794. godine ali je njegova vojska poražena  u bici kod Macjejovica, a on ranjen i zarobljen. Pušten je na slobodu 1796. godine pod uslovom da se odrekne akcija protiv Rusije, posle čega je otišao u izbjeglištvo i 1817. godine je umro u Švajcarskoj.

1783. godine – Velika Britanija je u Parizu potpisala sporazum o priznanju SAD, čime je okončan osmogodišnji britansko-američki rat, poznat kao Američki rat za nezavisnost.

1789. godine – Za prvog predsednika SAD izabran je Džordž Vašington, koji je u ratu za nezavisnost od Velike Britanije komandovao vojskom kolonista. Bio je predsednik osam godina i povukao se iz politike 1797. godine odbivši da se treći put kandiduje za šefa države, smatrao je da su dva mandata dovoljna za obavlajne funkcije predsednika.

1881. godine - Rođen ruski vojskovođa i političar Kliment Jefremovič Vorošilov, maršal SSSR, učesnik revolucije 1905. godine i Oktobarske revolucije 1917. godine. U građanskom ratu uspešno je vodio operacije protiv belogardejaca i stranih intervencionističkih trupa, a od 1925. godine do 1940. godine bio je sovjetski ministar odbrane. U Drugom svetskom ratu komandovao je jedinicama Severozapadnog pravca i Lenjingradskog fronta. Od 1946. godine do 1953. godine bio je zamenik sovjetskog premijera, a potom, posle smrti komunističkog diktatora Josifa Staljina, do 1960. godine predsednik Prezidijuma Vrhovnog sovjeta.

1889. godine - Rođen srpski istoričar Viktor Novak, profesor Zagrebačkog, potom Beogradskog univerziteta, član Srpske akademije nauka i umetnosti i osnivač Istorijskog instituta Akademije, koji je naučno dokazao čudovišne razmere ustaškog genocida nad Srbima i zločinačku ulogu Rimokatoličke crkve tokom Drugog svetskog rata. Diplomirao je na Filozofskom fakultetu u Zagrebu, a latinski jezik i pomoćne istorijske nauke specijalizovao je u Vatikanskoj školi u Rimu. Na Beogradskom univerzitetu je od 1924. godine do 1959. godine predavao latinsku paleografiju, diplomatsku i istorijsku metodiku s filozofijom. U Drugom svetskom ratu je hapšen i zatvaran u Banjički logor. Objavio je veliki broj rasprava i studija iz istorije jugoslovenskih naroda i istorije književnosti. U kapitalnom delu "Magnum krimen", objavljenom ubrzo posle Drugog svjetskog rata, dokumentovao je zločin genocida ustaškog marionetskog režima nad Srbima u tzv. Nezavisnoj Državi Hrvatskoj. Služeći se neoborivom dokumentacionom građom, razotkrio je ogromnu zločinačku ulogu Vatikana i rimokatoličkog klera, uključujući zagrebačkog nadbiskupa Alojzija Stepinca, ne samo u nasilnom prekrštavanju Srba nego i u neposrednom potpomaganju genocida, čak direktnom učešću rimokatoličkih sveštenika u zločinima, što je izazvalo gnev Rimokatoličke crkve. "Magnum krimen" je potom decenijama bio na prećutnoj "crnoj listi" zbog uticaja Rimokatoličke crkve na režim Josipa Broza Tita i sistematskog zataškavanja zločina nad Srbima. Bio je veoma aktivan i u muzičkom životu kao predsednik Prvog beogradskog pevačkog društva i inicijator osnivanja Južnoslovenskog pevačkog saveza u Beogradu i Sveslovenskog pevačkog saveza u Pragu. Dela: "Antologija jugoslovenske misli i narodnog jedinstva", "Latinska paleografija", "Vatikan i Jugoslavija", "Skriptura Beneventana", "Masarik i Jugosloveni", "Iz rimske književnosti", "Sveslovenska misao", "Franjo Rački", "Nikola Vulić, naučnik i čovek", "Zbornik za istoriju, jezik i književnost srpskog naroda".

1897. godine – Rođen je nemački političar i ekonomista Ludvig Erhard, zapadnonemački kancelar od 1963. godine do 1966. godine, pobornik neoliberalne ekonomije i glavni tvorac nemačkog “privrednog čuda”.

1899. godine - Na Filipinima izbila pobuna protiv SAD, koje su odbile da daju nezavisnost toj bivšoj španskoj koloniji. U vreme špansko-američkog rata vođa filipinskog revolucionarnog pokreta general Emilio Aginaldo je 12. jula 1898. godine, uz podršku Vašingtona, proglasio nezavisnost, što su SAD ignorisale kad im je Španija prepustila tu pacifičku ostrvsku zemlju sporazumom u Parizu u decembru 1898. godine. Filipini su stekli nezavisnost tek 1946. godine.

1900. godine – Rođen je francuski pisac Žak Prever, “pesnik ljubavi, prijateljstva i sreće”, autor čuvene “Barbare”, veoma popularan među mladima pedesetih godina 20. veka. Poznat je i po scenarijima za filmove Marsela Karnea “Obala u magli”, “Hotel Sever”, “Deca raja”, “Ljubavnici iz Verone”.

1901. godine – Umro je srpski političar, novinar i pisac Svetozar Miletić, vođa Srba u Vojvodini u borbi za nacionalna prava u Austro-Ugarskoj. Bio je gradonačelnik Novog Sada 1861. godine i predvodnik liberalne struje na Blagoveštenskom saboru 1861. godine. Pokrenuo je čuveni list “Zastava”, vodeće glasilo vojvođanskih Srba.

1902. godine - Rođen američki pilot Čarls Ogastas Lindberg, koji je prvi preletio Atlantski okean. Avionom "Duh Sent Luisa" u maju 1927. godine je za 33 časa i 32 minuta preletio 5.856 kilometara od Njujorka do Pariza. Bio je to pravi podvig, jer tada nije bilo ni radara ni sigurnih radio-veza. Posle otmice i ubistva njegovog sina Čarlsa 1932. godine u SAD je donesen tzv. Lindbergov zakon, kojim je za otmicu predviđena smrtna kazna. Posle dolaska na vlast u Nemačkoj Adolfa Hitlera javno je ispoljavao simpatije za nacizam i protivio se ulasku SAD u Drugi svetski rat protiv Sila osovine.

1904. godine – Japanska ratna mornarica je blokirala rusku dalekoistočnu luku Port Artur, što je označilo početak rusko-japanskog rata.

1908. godine - Rođen srpski slikar Predrag - Peđa Milosavljević, član Srpske akademije nauka i umetnosti, istaknuti predstavnik intimizma u srpskom slikarstvu. Studirao je prava u Subotici, a zatim bio u diplomatskoj službi u Parizu, Madridu, Londonu. Međunarodnu reputaciju stekao je 1937. godine na izložbi u Parizu, na kojoj je dobio "Gran pri". Napisao je eseje "Između trube i tišine" i dramu "Zopir".

1927. godine - Umro srpski vojskovođa Janko Vukotić, divizijar crnogorske i general jugoslovenske vojske, jedan od najvećih vojskovođa u Balkanskim ratovima i u Prvom svetskom ratu. Kao načelnik štaba crnogorske Vrhovne komande komandovao je 1915. godine Sandžačkom vojskom, čijih je 6.500 boraca u ključnoj bici kod Mojkovca sprečilo 53. i 62. diviziju austrougarske armije sa 20.000 vojnika i neuporedivo nadmoćnijom artiljerijom da udare u bok srpskih trupa koje su se povlačile ka Albaniji. U Prvom balkanskom ratu 1912. godine i 1913. godine komandovao je Istočnim odredom crnogorske vojske, a u Drugom balkanskom ratu 1913. Crnogorskom divizijom u sastavu srpske vojske.

1930. godine - Rođen srpski pisac Borislav Pekić, jedan od najvećih u srpskoj literaturi, romansijer sa izrazitim smislom za suptilno nijansiranje, psihološku i sociološku analizu, prožetu ironičnim odnosom prema svetu. Zbog pripadnosti ilegalnoj organizaciji Savezne demokratske omladine Jugoslavije, posle Drugog svetskog rata je proveo nekoliko godina na robiji. Jedan je od osnivača Demokratske stranke 1989. godine, prve opozicione partije posle poluvekovne komunističke vlasti u Srbiji. Dela: romani "Vreme čuda", "Hodočašće Arsenija Njegovana", "Uspenje i sunovrat Ikara Gulbekijana", "Kako upokojiti vampira", "Zlatno runo", "Atlantida", "Novi Jerusalim", "Argonauti", "Pisma iz tuđine", "Godine koje su pojeli skakavci", "Besnilo", drame "Kako zabaviti gospodina Martina", "Na ludom belom kamenu".

1938. godine – Adolf Hitler je preuzeo resor ministra rata nacističke Nemačke, a za šefa diplomatije je imenovao Joahima fon Ribentropa.

1940. godine - Sovjetske trupe probile front u Kareliji u sovjetsko-finskom ratu, započetom u novembru 1939. godine Finci su u početku imali uspeha, ali je rat posle prodora u Kareliju okončan porazom Finske. Mirovnim ugovorom potpisanim 12. marta 1940. godine u Moskvi sovjetsko-finska granica je ispravljena na štetu Finske. U ratu je poginulo 48.000 sovjetskih i 32.000 finskih vojnika.

1945. godine – U mestu Jalta na Krimu sastali su se britanski premijer Vinston Čerčil, predsednik SAD Ruzvelt i sovjetski lider Staljin da bi se dogovorili o akcijama za završetak Drugog svetskog rata i planovima u posleratnom periodu. Smatra se da je na toj konferenciji dogovorena podela “sfera uticaja” tadašnjih svetskih sila, što je kasnije dovelo do hladnog rata između komunističkog Istoka i kapitalističkog Zapada.

1946. godine - Predsednik srpske vlade u okupiranoj Srbiji u Drugom svetskom ratu general Milan Nedić, prema zvaničnoj verziji, izvršio samoubistvo tokom istražnog postupka. Pre rata je bio načelnik Generalštaba i ministar vojske i mornarice i u vreme invazije nacističke Nemačke je komandovao Trećom grupom armija. Njegova uloga u vreme okupacije kontroverzna je u srpskoj istoriografiji. Jedni smatraju da je bio izdajnik u službi okupatora, a drugi u njemu vide tragičnu figuru, čoveka koji je svesno žrtvovao ugled preuzevši funkciju šefa vlade u okupiranoj zemlji kako bi koliko-toliko ublažio tragediju srpskog naroda, uključujući pružanje utočišta onima koji su umakli od ustaškog noža u tzv. Nezavisnoj Državi Hrvatskoj.

1948. godine - Cejlon a sadašnja Šri Lanka, dobio samoupravu u okviru Britanskog komonvelta.

1961. godine – U Angoli je počeo ustanak protiv portugalske kolonijalne vlasti. Oslobodilački rat okončan je 1974. godine, a u oktobru 1975. godine Angola je stekla nezavisnost.

1966. godine – Prilikom pada japanskog putničkog aviona “Boing 727” u Tokijski zaliv, poginula su 133 putnika i člana posade.

1972. godine – Velika Britanija i devet drugih zemalja priznalo je Istočni Pakistan kao nezavisnu državu Bangladeš.

1974. godine – Grenada je stekla nezavisnost u okviru Britanskog komonvelta.

1976. godine – U Gvatemali je u zemljotresu poginulo 23.000 ljudi, a milion i po je ostalo bez domova.

1976. godine – Glavni grad Mozambika Lorenso Markeš je preimenovan u Maputo.

1980. godine - Umro srpski slikar Stojan Aralica, član Srpske akademije nauka i umetnosti, majstor s izrazitim osećanjem za boju. Posle studija u Minhenu, Rimu i Parizu proputovao je Španiju, severnu Afriku i Italiju i dugo je živio u Parizu, a od 1948. godine u Beogradu. Najčešće je slikao predele i mrtvu prirodu, u početku pod uticajem minhenske škole i pariske škole Andrea Lota, da bi potom izgradio stil na iskustvima postimpresionizma, stvarajući slike koje odlikuju naglašeno osećanje za boju i prozračna atmosfera. U poslednjoj fazi se približio lirskoj apstrakciji. Najznačajnije slike: “Motiv iz Lošinja”, “Žena sa slamenim šeširom”, “Portret B. Petronijevića”. 

1989. godine – U oružanoj pobuni oboren je diktator Paragvaja Alfredo Štresner, koji je vladao 35 godina. U pobuni je poginulo više od 300 ljudi, uglavnom vojnika. Novi predsednik Paragvaja postao je general Andres Rodriges.

1989. godine - Ruski istoričar Roj Medvedev procenio da je pod Staljinovom vlašću u SSSR uhapšeno, ubijeno ili na drugi način izloženo represiji 40 miliona ljudi.

1994. godine – Tokom bosanskog rata u sarajevskom predgrađu Dobrinja devet ljudi je poginulo i 15 ranjeno od artiljerijske granate. Među nastradalima koji su čekali u redu za humanitarnu pomoć, bilo je i troje dece.

1994. godine - Savet bezbednosti UN osudio vojno prisustvo Hrvatske u BiH, upozoravajući je da će preduzeti oštre mere ukoliko hrvatske trupe ne budu povučene sa tih područja.

1997. godine – U snažnoj oluji sudarila su se dva vojna izraelska transportna helikoptera tipa “CH-53 Sikorski” koji su prevozili elitne jedinice. Poginula su 73 vojnika.

1998. godine – U zemljotresu koji je pogodio oblast Rustaka u severnoj avganistanskoj provinciji Tahar poginulo je najmanje 4.500 ljudi.

2000. godine – Formiranje nove austrijske koalicione vlade sa ekstremno desničarskom Slobodarskom strankom Jerga Hajdera izazvalo je proteste u Beču i drugim mestima u Austriji. Izraelski ambasador napustio je Beč, a Evropska unija je uvela političke sankcije Austriji.

2003. godine – Oba veća jugoslovenskog parlamenta izglasali su Ustavnu povelju i Zakon o njenom sprovođenju, čime je prestala da postoji Savezna Republika Jugoslavija. Nova država dobila je ime Državna zajednica Srbija i Crna Gora.

2004. godine - U Kembridžu osnovana društvena mreža "Fejsbuk". U decembru 2005. godine imala oko 5,5 miliona korisnika, a u junu 2017. godine oko dve milijarde korisnika.

2004. godine – Pakistanski vrhunski nuklearni fizičar, Abdul Kadir Kan prihvatio je punu odgovornost za odavanje podataka o nuklearnoj tehnologiji Iranu, Libiji i Severnoj Koreji i zatražio od nacije da mu oprosti.

2005. godine – Umro je američki glumac i borac za građanska prava Osi Dejvis koji je srušio barijere afričko-američkim umetnicima i postao jedan od najpriznatijih karakternih glumaca u SAD.

2005. godine – U 99. godini umro je Maks Šmeling – bokserska legenda, koji je titulu svetskog prvaka osvojio 1930. godine pobedom nad Džekijem Šarkom. Šmeling je prvi Nemac i Evropljanin svetski šampion u boksu. Iz ringa se povukao s 43 godine i 56 pobeda (39 nokauta), 10 remija i četiri poraza.

2006. godine – Za mandatara nove vlade Republike Srpske imenovan je Milorad Dodik, lider Saveza nezavisnih socijaldemokrata.

2009. godine – Ultrakonzervativnom biskupu Ričardu Vilijamsonu koji je negirao holokaust Vatikan je naredio da “nedvosmisleno i javno” povuče svoju izjavu ukoliko želi da ostane biskup Rimokatoličke crkve.

2012. godine – U Savetu bezbednosti Ujedinjenih nacija Rusija i Kina su uložile veto na arapsko-evropsku rezoluciju, kojom je zahtevano da predsednik Sirije Bašar al Asad napusti vlast zbog krvavog gušenja narodnih protesta.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici!