Vest: Na današnji dan - 30. April -

313. godine – Rimski car Konstantin I Veliki izdao je Milanski edikt kojim je legalizovano hrišćanstvo u Rimskom carstvu.

1777. godine – Rođen nemački matematičar, fizičar i astronom Karl Fridrih Gaus, osnivač čuvene matematičke škole i direktor opservatorije u Getingenu. Pronašao je niz metoda u teoriji brojeva, algebri, geometriji, analizi, astronomiji, teoriji površi i višoj geodeziji. Otvorio je novu etapu u razvoju diferencijalne geometrije i postavio nove temelje nebeske mehanike i astronomije. Konstruisao je geodetski instrument "heliotrop". Više matematičkih pojmova nazvano je njegovim imenom - Gausov algoritam, Gausova konstanta, Gausova krivina, Gaus-Krigerova projekcija. Jedinica za magnetnu indukciju nazvana je "gaus" (oznaka "gs"), ali se sada, u čast srpskog naučnika Nikole Tesle, u Međunarodnom sistemu jedinica koristi oznaka "tesla" (skraćeno "t"). Dela: "Istraživanja u aritmetici" (Disquisitiones arithmeticae), "Opšta istraživanja zakrivljenih površina" (Disquisitiones generales circa superficies curvas), "Teorija kombinovanja uz najmanje greške opažanja" (Theoria combinationis observantium erroribus minimis obnoxiae).

1789. godine – Džordž Vašington  izabran je za prvog predsednika SAD. Nakon dva predsednička mandata, u septembru 1796. godine uputio je američkom narodu oproštajnu poruku (Farewell Address) i povukao se na svoje imanje.

1803. godine – SAD su od Napoleona Bonaparte, za 15 miliona dolara kupile Luizijanu koja je istog dana 1812. godine i formalno ušla u sastav američke države kao njena 18. članica.

1804. godine – U borbama u Surinamu Britanci su prvi put upotrebili šrapnel, nazvan po izumitelju Henriju Šrapnelu.

1870. godine – Rođen je austrijski kompozitor mađarskog porekla Franc Lehar, najznačajniji predstavnik bečke operete u prvoj polovini 20. veka. Najpoznatija dela: “Vesela udovica”, “Zemlja smeška”.

1883. godine – Umro francuski slikar Eduar Mane, jedan od začetnika impresionizma. Slikao je mahom u ulju i iz tog opusa se izdvajaju portreti Emila Zole, Žorža Klemansoa, Stefana Malarmea, Marsela Prusta. Bio je sjajan kolorista, s naročitim darom da dočara atmosferu, što je posebno uočljivo u slikama "Doručak na travi", "Bal u Foli-Beržeru", "Balkon", "Olimpija".

1883. godine – Rođen češki pisac Jaroslav Hašek koji je svetsku slavu stekao nedovršenim humorističko-satiričnim romanom "Doživljaji dobrog vojnika Švejka u svetskom ratu", ismejavši prilike u Austro-Ugarskoj i razotkrivši besmislenost, surovost i ludost militarizma. Švejk je lik čoveka iz naroda u kojem se pod maskom glupaka krije neiscrpan izvor narodne mudrosti. Roman je preveden na mnoge jezike i po njemu je snimljeno nekoliko filmova, a adaptiran je i za pozornicu.

1893. godine – Rođen je Joahim fon Ribentrop, šef diplomatije nacističke Nemačke. Međunarodni sud u Nirnbergu osudio ga je na smrt zbog zločina u Drugom svetskom ratu. Smrtna kazna vešanjem izvršena je 1946. godine.

1895. godine – Svečano je otvorena Prva internacionalna izložba u Veneciji, koja je vremenom postala najveća smotra savremene likovne umetnosti u svetu, poznata kao Venecijanski bijenale.

1900. godine – Havaji su postali sastavni deo SAD.

1909. godine – Rođena je holandska kraljica Julijana. Kraljica je postala 1948. godine, a 1980. godine abdicirala je u korist starije kćerke Beatrise.

1915. godine – U Parizu je osnovan Jugoslovenski odbor, organizacija srpskih, hrvatskih i slovenačkih političkih emigranata iz Austro-Ugarske koja je u vreme Prvog svetskog rata vodila akcije za oslobađanje južnoslovenskih zemalja od Austro-Ugarske i za njihovo ujedinjenje sa Srbijom i Crnom Gorom.

1934. godine – Austrija je donela novi ustav kojim je ozakonjena diktatura kancelara Engelberta Dolfusa.

1941. godine – Ante Pavelić, poglavar Nezavisne Države Hrvatske - marionetske fašističke tvorevine nastale u Drugom svetskom ratu, posle ulaska nemačkih nacističkih jedinica u Zagreb, gde ih je hrvatsko stanovništvo masovno i oduševljeno pozdravilo - izdao je zakon o rasnoj pripadnosti, čime su u ustaškoj državi počeli progoni i ubijanje Srba, Jevreja i Roma.

1945. godine – Vođa nemačkih nacista Adolf Hitler, tvorac najveće mašinerije masovnog zločina u istoriji, u Drugom svjetskom ratu je s ljubavnicom Evom Braun izvršio samoubistvo u bunkeru kod Berlina. Uz podršku krupne buržoazije i revanšista, željnih osvete zbog poraza Nemačke u Prvom svetskom ratu i zahvaljujući popustljivim zapadnim demokratijama, iskoristio je materijalnu bedu i nezadovoljstvo Nemaca, nametnuo im se kao vođa i poveo u katastrofu i njih i čovečanstvo. U Prvom svetskom ratu je kao dobrovoljac zarobljen, 1921. je postao šef Nacionalsocijalističke radničke partije Nemačke, 9. juna 1923. je pokušao puč u Minhenu zbog čega je osuđen, ali je brzo pušten iz zatvora, a 1925. je reorganizovao stranku na vojničkoj osnovi. Ubrzo je, pošto je 1933. postao kancelar, uveo nacističku diktaturu, počeo nemilosrdan progon Jevreja i levičara, otvorio koncentracione logore, ukinuo parlamentarizam, sindikate, slobodu štampe i građanska prava. Iskoristio je neodlučnost Zapada i Austriju je priključio Njemačkoj, porobio Čehoslovačku, a 1939. napao Poljsku, čime je izazvao Drugi svetski rat.

1945. godine – Delovi 45. divizije Jugoslovenske armije, koji su progonili već razbijene nemačke i hrvatske jedinice, u Drugom svjetskom ratu su oslobodili ustaški koncentracioni logor "Jasenovac", u kojem je likvidirano najmanje 700.000 Srba, Jevreja i Roma. Pri povlačenju ustaše su masakrirali logoraše, tako da ih je jedva stotinjak dočekalo oslobođenje. Jasenovac je tokom rata bio najveća "fabrika smrti" na Balkanu, koja je "radila" od leta 1941.

1953. godine – U Beogradu je za posetioce otvoren Železnički muzej, prvi takav muzej u Jugoslaviji, osnovan u februaru 1950. godine.

1973. godine – Predsednik SAD Ričard Nikson prihvatio je odgovornost za prisluškivanje stranačkih protivnika u Votergejtu 1972. godine, što je dovelo do njegove ostavke u avgustu 1974. godine.

1975. godine – Padom Sajgona u koji su ušle snage Severnog Vijetnama, okončan je vijetnamski rat. U tridesetgodišnjem ratu poginulo je oko 58.000 Amerikanaca i tri miliona Vijetnamaca, od kojih dva miliona civila.

1989. godine – Umro je italijanski filmski režiser Serdjo Leone autor “špageti” vesterna (“Za šaku dolara”, “Zovem se Niko”, “Bilo jednom na Divljem zapadu”, “Dogodilo se u Americi”).

1991. godine – U ciklonu u Bangladešu je poginulo najmanje 125.000 ljudi.

1993.  godine - Na teniskom terenu u Hamburgu prvu zvezdu svetskog tenisa Moniku Seleš, tada jugoslovensku državljanku, nožem je ubo navodno umno poremećeni navijač nemačke teniserke Štefi Graf. Napadač je ostao nekažnjen, zahvaljujući skandaloznim presudama nemačkog suda.

1995. godine – Predsednik SAD Bil Klinton naložio je prekid trgovine s Iranom i zabranio investicije u tu zemlju, optuživši Teheran da podržava međunarodni terorizam.

1999. godine – U vazdušnim napadima NATO na SR Jugoslaviju pogodjene su zgrade Ministarstva odbrane i Generalštaba Vojske Jugoslavije u užem centru Beograda.

2000. godine – Preminuo bivši premijer Danske Pol Hartling, koji je 1978. godine postao Visoki komesar UN za izbeglice, a 1981. godine dobio Nobelovu nagradu za mir.

2002. godine – Predsednik Zimbabvea Robert Mugabe proglasio je vanredno stanje u zemlji zbog velike nestašice hrane koja je dovela hiljade stanovnika na ivicu gladi. Kriza sa hranom nastupila je usled suše, ali i zbog zatvaranja farmi koje su držali belci.

2003. godine – SAD, Rusija, Evropska unija i UN zvanično su objavile “mapu” za mirovno pregovore Izraela i Palestine, koji bi trebalo da dovedu do stvaranja nezavisne palestinske države 2005. godine.

2005. godine – Na jugu Iraka međunarodni istražitelji su otkrili masovnu grobnicu sa 1.500 tela, za koju se veruje da su većinom ubijeni Kurdi koji su tokom 80-tih godina prošlog veka, u vreme režima Sadama Huseina bili primorani da napuste svoje domove na severu zemlje.

2007. godine – Književnica Jara Ribnikar preminula je u 95. godini u Beogradu. Autorka je više romana, zbirki pripovedaka i memoarske proze, a prevodila je sa češkog i nemačkog. Najpoznatija dela: “Nedovršeni krug”, ” Pobeda i poraz”, “Jan Nepomucki”.

2008. godine – Švajcarski hemičar i pronalazač halucinogenog narkotika LSD Albert Hofman preminuo je u Bazelu u 102. godini. Hofman je prvi put proizveo LSD 1938. godine dok je u medicinske svrhe istraživao pečurke.

2009. godine – Američki proizvođač automobila Krajsler proglasio je bankrotstvo nakon neuspelih pregovora sa kreditorima o restrukturisanju njegovih dugova. Istovremeno je Krajsler sklopio dogovor o udruživanju sa italijanskim Fijatom.

2009. godine – Ubijeno je 13 lica, a 15 ranjeno kada je neidentifikovani napadač otvorio vatru na studente univerziteta u Bakuu, Azerbejdžan.

2011. godine – Argentinski pisac Ernesto Sabato, autor romana “Tunel”, “O junacima i grobovima” i “Abadon, anđeo uništenja” umro je u 99. godini.

2013. godine – Holandski prestolonaslednik Viljem-Aleksandar (46) ustoličen je za kralja, nakon što se njegova majka kraljica Beatriks (75), posle 33 godine, zvanično povukla s trona.

2015. godine – Demonstracije u znak solidarnosti sa protestom u Baltimoru, protiv rasne diskriminacije i prekomernog nasilja policije koja je izazvala smrt afroameričkih ljudi u Klivlendu, Fergusonu, Misuriju, Njujorku i drugim gradovima SAD, održane su širom Amerike.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici!