Vest: Na današnji dan - 23. Mart -

809. godine – Umro je bagdadski kalif Harun al-Rašid. Tokom vladavine od 786. godine do 809. godine uspešno je ratovao protiv Vizantije i Hazara. Njegov lik idealizovan je u arapskoj narodnoj poeziji i “Pričama iz hiljadu i jedne noći”.

1391. godine – Umro je Tvrtko I Kotromanić, bosanski ban od 1353. godine, a od 1377. godine kralj. Najmoćniji bosanski vladar krunisan je u manastiru Mileševi uzevši titulu kralja Srbije i Bosne, čemu je 1382. godine dodao titulu kralja Dalmacije, Hrvatske i Primorja. U bici kod Bileće 1388. godine je potukao Turke, a njegova vojska pod vojvodom Vlatkom Vukovićem učestvovala je 1389. godine u boju na Kosovu protiv Turaka. Bio je rodbinski vezan s Nemanjićima: unuk je Jelisavete, kćerke srpskog kralja Stefana Dragutina. Grb tog bosanskog i srpskog velmože - dva polja podeljena kosom linijom, sa po tri ljiljana u svakom polju u obliku trougla i u pravoj liniji - ljiljan u srednjovekovnoj evropskoj heraldici simbol Bogorodice. Njegovom smrću okončano je širenje i uspon bosanske države.

1765. godine – Britanski parlament doneo je Zakon o taksama, namećući dažbine i američkim kolonijama.

1801. godine – U zaveri dvorskih oficira ubijen je ruski car Pavle I Petrovič Romanov. Nasledio ga je sin Aleksandar I. Posle dolaska na vlast 1796. godine, strahujući od ideja Francuske revolucije, zaveo je policijski režim i uveo Rusiju u "Drugu koaliciju" s Engleskom i Austrijom protiv Francuske. Poslao je rusku vojsku pod komandom generalisimusa Aleksandra Suvorova u Italiju i Švajcarsku i ona je 1798. godine i 1799. godine izvojevala više pobeda nad francuskim trupama. Razočaran pasivnošću Engleske, izmirio se 1800. godine s "prvim konzulom" Francuske Napoleonom Bonapartom i prekinuo diplomatske odnose s Londonom.

1842. godine – Umro je francuski pisac i oficir Anri Bejl Stendal, začetnik velike epohe francuskog realizma i jedan od tvoraca realističkog i psihološkog romana. Oduševljeni pristalica Francuske revolucije, borio se protiv rojalista, jezuita i bogataša, kritikujući građanski moral. Najznačajnija dela: “Crveno i crno”, “Parmski kartuzijanski manastir”, “Lisjen Leven”, "Istorija slikarstva u Italiji", "Rim, Napulj i Firenca".

1861. godine – Ujedinjena Italija formirala je prvu vladu, a prvi premijer postao je grof Kamilo Benso di Kavur, istaknuti borac za ujedinjenje Italije.

1862. godine - Umro ruski diplomata Karl Robert Vasiljevič Neselrode, ministar inostranih poslova Rusije. Jačao je ruski uticaj na Balkanu i u spoljnoj politici je snažno podržavao reakcionarnog austrijskog kancelara Klemensa Meterniha. Odgovoran je za ulazak Rusije 1853. godine u Krimski rat protiv Otomanskog carstva, kojem su se potom pridružili Francuska, Velika Britanija i Sardinska kraljevina, pa je posle ruskog poraza 1856. godine podneo ostavku.

1863. godine – Rođen je srpski geolog Svetolik Radovanović, član Srpske kraljevske akademije, profesor Univerziteta u Beogradu, prvi ministar privrede u Srbiji. Reformisao je srpsko rudarsko i šumarsko zakonodavstvo, a 1892. godine je s geologom Jovanom Žujovićem osnovao Srpsko geološko društvo. Dela: "Uvod u geologiju istočne Srbije", "O trusu", "Podzemne vode", "O velikom šarijažu u istočnoj Srbiji".

1881. godine - Rođen francuski pisac Rože Marten di Gar, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1937. godine. Slikovito je opisao francusko građansko društvo na početku 20. veka. Dela: romani "Žan Boroa", komedija "Testament čiča-Lelea", "Stara Francuska".

1900. godine - Rođen nemački filozof Erih From koji je, kritički tumačio Zigmunda Frojda i analizirao uzroke ljudskog samootuđenja. Emigrirao je iz Nemačke pred nacizmom. Dela: "Bekstvo od slobode", "Čovek za sebe", "Zdravo društvo", "Veština voljeti", "Bićete kao bogovi".

1903. godine – U demonstracijama oko 5.000 studenata, đaka i radnika protiv apsolutističkog režima srpskog kralja Aleksandra Obrenovića, koje su organizovali studenti-socijalisti Dimitrije Tucović i Triša Kaclerović, u Beogradu je u sukobu s policijom poginulo pet, a ranjeno šest ljudi. Uhapšeno je više od 120 demonstranata, protiv 27 podignuta je optužnica, a Tucović i Kaclerović su morali da emigriraju.

1910. godine – Rođen je japanski filmski režiser Akira Kurosava, koji je proslavio japansku kinematografiju, jedini režiser dobitnik dva Oskara za najbolji inostrani film. Filmovi: “Rašomon”, “Sedam samuraja”, “Krvavi presto”, “Kagemuša”, "Na dnu", "Dodeskaden", "Dersu Uzala".

1912. godine – Rođen je nemački inženjer Verner fon Braun, konstruktor raketnih projektila “Fau-1” i “Fau-2”, kojima je u Drugom svetskom ratu bombardovana Velika Britanija. Posle rata emigrirao je u SAD, gde je rukovodio proizvodnjom raketnih projektila “Redstoun” i “Jupiter C”, kojim je 1958. godine lansiran prvi američki veštački satelit “Eksplorer-1”.

1918. godine – Gigantski nemački top “Velika Berta” je u Prvom svetskom ratu bombardovao Pariz s više od sto kilometara razdaljine.

1919. godine – Benito Musolini osnovao je u Milanu Fašističku partiju.

1945. godine – Počela je Bitka na Rajni u Drugom svetskom ratu, između saveznika i Nemačke, završena u aprilu pobedom savezničkih snaga.

1948. godine - Umro ruski filozof Nikolaj Aleksandrovič Berdjajev, mislilac hrišćanske inspiracije, jedan od najvećih filozofa 20. veka. Za njega je ljudska ličnost kao duhovni entitet najviša vrednost. Filozofski izraz je oblikovao u atmosferi usamljenosti, proročki zanesen elementima iracionalnih težnji, eshatoloških i mističkih želja. Zbog stalne težnje za originalnošću postao je najpopularniji ruski filozof na Zapadu, mada je uvek bio krajnje suzdržan prema zapadnim sistemima vrednosti i načinu života. Rusiju pritisnutu boljševičkom diktaturom je krajnje nevoljno napustio 1922. godine i u Francuskoj je umro kao emigrant. Dela: "Hrišćanstvo i klasna borba", "Smisao istorije", "Filozofija slobode", "Čovjek i mašina", "Izvori i smisao ruskog komunizma".

1950. godine – Stupila je na snagu Konvencija o osnivanju Svetske meteorološke organizacije i taj dan se obeležava kao Svetski meteorološki dan.

1953. godine – Umro je srpski vajar Đorđe Jovanović, član Srpske akademije nauka i umetnosti, profesor i direktor Umetničke škole u Beogradu.  Izradio je biste i medalje mnogih državnika, vojskovođa, naučnika i umetnika i više javnih spomenika: kosovskim junacima u Kruševcu, Milošu Obrenoviću u Požarevcu, Josifu Pančiću i vojvodi Živojinu Mišiću u Beogradu, Branku Radičeviću u Sremskim Karlovcima.

1956. godine – Pakistan je prema novom ustavu postao Islamska Republika.

1966. godine – Kanterberijski nadbiskup sastao se u Rimu s papom. To je bio prvi susret dva crkvena poglavara od osnivanja Anglikanske crkve pre 400 godina.

1980. godine - U Zapadnoj Nemačkoj osnovana politička stranka "Zeleni pokret", što je bio izraz svetskog fenomena povećane brige i borbe za zaštitu čovekove okoline.

1983. godine – Umro je dr Barni Klark, prvi čovek kojem je ugrađeno veštačko srce. Klark je s veštačkim srcem živeo 112 dana.

1994. godine – Predsednički kandidat vladajuće Revolucionarne institucionalne partije Meksika Luis Donaldo Kolosio ubijen je na predizbornom mitingu u Tihuani.

1999. godine – Predsednik SR Jugoslavije Slobodan Milošević odbio je, nakon višednevnih pregovora s međunarodnim posrednicima, uključujući i specijalnog izaslanika SAD Ričarda Holbruka, mirovni plan za Kosovo i razmeštanje stranih trupa u pokrajini. Generalni sekretar NATO-a je potom aktivirao naredbu o otpočinjanju vazdušnih udara na SR Jugoslaviju, koji su počeli narednog dana.

1999. godine - Premijer Rusije Jevgenij Primakov odustao od posete SAD zbog pretnji ove zemlje da će NATO pakt bombardovati Jugoslaviju. Primakov je naredio posadi aviona, u momentu kad je bio iznad Atlantskog okeana na putu ka Vašingtonu, da letelicu vrati u Moskvu.

2001. godine – Nakon 15-godišnje misije u svemiru, ruska svemirska stanica “Mir”, koja je svojevremeno Rusiji donela status “svemirske sile” uništena je potapanjem u Tihom okeanu.

2003. godine – Na referendumu preko 92 odsto građana Slovenije izjasnilo se za ulazak te zemlje u Evropsku uniju.

2006. godine – Južnoafrikanac Majk Horn i Norvežanin Borg Ousland prvi su ljudi koji su skijama prešli preko zamrznutog Arktičkog okeana, čime su okončali ekspediciju dugu 1000 km od severnog Sibira do Severnog pola.

2010. godine – Predsednik SAD Barak Obama potpisao je istorijski zakon o zdravstvenoj zaštiti koja se proširuje na desetine miliona Amerikanaca i kojim se sprečavaju zloupotrebe osiguravajućih kompanija.

2011. godine – Umrla je američka glumica i jedna od najvećih holivudskih zvezda Elizabet Tejlor. Dobitnica je dva Oskara za uloge u filmovima “Ko se boji Virdžinije Vulf” i “Butterfiled 8”, a zapažene uloge ostvarila je i u filmovima “Mačka na usijanom limenom krovu”, “Kleopatra”, “Div”, “Lesi se vraća kući”.

2011. godine – Umro je srpski diplomata, političar i pisac Živorad Kovačević. Ostaće upamćen kao gradonačelnik Beograda u dva mandata, ambasador SFRJ u Vašingtonu tokom 2 godine kada je opozvan zbog neslaganja sa politikom Slobodana Miloševića. Bio je osnivač i kopredsednik Igmanske inicijative i predsednik Evropskog pokreta u Srbiji od 1999. godine. Autor je više publicističkih dela među kojima su najpoznatija “Srbija i svet: između arogancije i poniznosti” i “Amerika i raspad Jugoslavije”, kao i tri srpsko engleska rečnika.

2013. godine – Umro je nigerijski romanopisac, pesnik i kritičar Chinua Achebe. Svetsku slavu stekao je svojim debitantskim romanom “Svet koji nestaje” iz 1958. godine, koji se smatra najčitanijom knjigom moderne afričke književnosti. 

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici!