Vest: Na današnji dan - 17. Maj -

1102. godine – Prvi ugarski kralj iz dinastije Arpadovića krunisan je u Biogradu za kralja Hrvatske i Dalmacije.

1395. godine – Poginuo je Kraljević Marko, najstariji sin i naslednik kralja Vukašina, najpopularnija ličnost srpskih narodnih pesama. Prema nepouzdanim podacima, poginuo je kao turski vazal u borbi protiv vlaškog vojvode Mirče na Rovinama. U narodnim pesmama idealizovan je kao uzor junaštva i kao zaštitnik sirotinje od zuluma i nasilja.

1510. godine – Umro je italijanski slikar Sandro Botičeli. Njegova dela “Proleće” i “Rođenje Venere” smatraju se ovaploćenjem renesansnog duha. Po narudžbi Lorenca Medičija prvi je među italijanskim slikarima uradio ilustracije za Danteovu “Božanstvenu komediju”.

1749. godine – Rođen engleski lekar Edvard Džener, pronalazač vakcine protiv velikih boginja, čime je utemeljio modernu imunologiju. Uočio je da ljudi zaraženi kravljim boginjama ne dobijaju velike boginje ni u vreme epidemija. Posle dve decenije rada u maju 1796. godine uspešno je vakcinisao jednog osmogodišnjeg dečaka. Njegova vakcina je ubrzo u celom svetu prihvaćena kao pouzdana zaštita od smrtonosnih velikih boginja.

1814. godine – Norveška je proglasila nezavisnost od Švedske i usvojla novi ustav.

1838. godine – Umro francuski sveštenik i diplomata Šarl Moris de Taljeran Perigor, vešt i beskrupolozan političar. Kao predstavnik trećeg staleža i predsednik Ustavotvorne skupštine, koja je zasedala od 1789. do 1791. godine, izdejstvovao je da skupština sekularizuje crkvena imanja i pretvori ih u nacionalna dobra. Tokom Francuske revolucije postajao je sve umereniji i emigrirao je posle proglašenja republike 1792. Vratio se 1796. i u vreme Direktorijuma i vladavine cara Napoleona Prvog bio je šef diplomatije. Predviđajući Napoleonov slom, izdao je gospodara i stupio u kontakt s ruskim carem Aleksandrom Prvim i austrijskim kancelarom Klemensom Meternihom. U prvom periodu Restauracije bio je 1814. i 1815. predsednik vlade, a u vreme Julske monarhije ambasador u Londonu od 1830. do 1834.

1861. godine – Tomas Kuk organizovao je prvi turistički “paket aranžman” u svetu, šestodnevno putovanje iz Londona u Pariz.

1866. godine – Rođen je francuski kompozitor i pijanista Erik Sati, autor “Gimnopedija”. Poznat je postao skandalom koji je izazvao izvođenjem baleta “Parada” na tekst Koktoa i sa scenografijom Pikasa, koji je prikazan 1916. godine kao “kubistički manifest”.

1900. godine – Rođen je iranski verski vođa ajatolah Ruholah Homeini. U Iran se vratio iz izbeglištva 1979. godine nakon što je u “islamskoj revoluciji” zbačen šah Reza Pahlavi, uspostavio teokratsku diktaturu i vladao Iranom do smrti 1989. godine.

1903. godine – U Španiji je nacionalizovana imovina crkve i ukinute su crkvene škole.

1906. godine – Rođena je hrvatska pevačica Zinka Kunc, prvakinja Zagrebačke opere (1928-1936) i solistkinja Metropoliten opere (1937-1966).

1911. godine - Rođena američka filmska glumica irskog porekla Morin O'Saliven, poznata po ulogama Tarzanove partnerke Džejn u seriji filmova s Džonijem Vajsmilerom. Filmovi: "Tarzan i njegova drugarica", "Tarzan i njegov sin", "Tarzanova najveća avantura", "Tarzan u Njujorku", "Visoki čovek", "Dejvid Koperfild", "Ana Karenjina", "Braća Marks na trkama", "Kardinal Rišelje", "Ponos i predrasude".

1917. godine – Umro srpski vojskovođa i vojvoda Radomir Putnik, koji se kao sjajan strateg posebno istakao u balkanskim ratovima i u Prvom svetskom ratu, učesnik svih ratova Srbije od 1876. do 1916. U dva srpsko-turska rata od 1876. do 1878. komandovao je Rudničkom brigadom i Veterničkim odredom, jedinicama koje su se istakle u borbama na Javoru, Krevetu, Velikom Šiljegovcu, Đunisu, oko Pirota i u oslobađanju Niša, Vranja i Gnjilana. U srpsko-bugarskom ratu 1885. bio je načelnik Štaba Dunavske divizije, a 1890. je postavljen za pomoćnika načelnika Generalštaba. Tada je u program obuke starešina uveo rešavanje taktičkih zadataka na Višoj školi Vojne akademije, u kojoj je predavao taktiku i generalštabnu službu. Komanda nad Šumadijskom divizijskom oblašću poverena mu je 1893, ali mu je 1895. oduzeta i 1896. je penzionisan pod sumnjom da sarađuje s Radikalnom strankom. Reaktiviran je 1903. posle ubistva kralja Aleksandra Obrenovića i od tada je kao načelnik Generalštaba i ministar vojske 1904, zatim od 1906. do 1908. i 1912. rukovodio ratnim pripremama. U mnogom zahvaljujući njemu, srpska vojska je naoružana brzometnim oružjem i teškom artiljerijom, utvrđena je njena doktrina, povećan je i obučen rezervni starešinski kadar, otvorene su oficirske škole rodova, obučeno više generacija generalštabnih oficira, izrađeni su ratni planovi i propisani postupci mobilizacije. U Prvom balkanskom ratu je kao načelnik Štaba Vrhovne komande znatno doprineo pobedi srpskih armija u neočekivanom sudaru s turskom vojskom u Kumanovskoj, a zatim u Bitoljskoj bitci u oktobru i novembru 1912. U Drugom balkanskom ratu 1913. pravovremeno je rasporedio i pripremio vojsku, predvidevši bugarski napad, što je bilo odlučujuće za trijumf u Bregalničkoj bici. U Prvom svetskom ratu 1914. veštim manevrisanjem i grupisanjem glavnine srpskih snaga doprinio je slamanju nadmoćnih austrougarskih trupa u Cerskoj i Kolubarskoj bitci. Rukovodio je povlačenjem srpske vojske 1915, osujetivši nizom manevara nameru nemačke Vrhovne komande da je u sadejstvu s bugarskim i austrougarskim trupama opkoli i uništi, ali su ga prethodno saveznici - pogrešno procenivši situaciju - onemogućili da ofanzivom spreči Bugarsku da stupi u rat na strani Centralnih sila. U toku povlačenja srpske vojske teško je oboleo i upućen je na lečenje u Francusku, gde je umro.

1935. godine - Umro francuski kompozitor Pol Dika, profesor Pariskog konzervatorijuma, koji se inspirisao klasičnom tradicijom, obogativši je uticajem kasnoromantičara i impresionista. Dela: orkestarski skerco "Čarobnjakov učenik", opera "Arijadna i Plavobradi", koreografska poema "Peri".

1939. godine – Švedska, Norveška i Finska odbile su Hitlerov predlog da potpišu pakt o nenapadanju. Pakt su potpisale Danska, Estonija i Litvanija.

1940. godine – Trupe nacističke Nemačke u Drugom svetskom ratu ušle su u Brisel.

1946. godine – Premijer Rumunije u vreme Drugog svetskog rata Mitri Antonesku osuđen je na smrt i streljan zbog saradnje s nemačkim nacistima.

1949. godine – Velika Britanija je priznala nezavisnost Republike Irske i potvrdila pripadnost Severne Irske Ujedinjenom Kraljevstvu.

1954. godine – Vrhovni sud SAD osporio je propis iz 1896. godine da obrazovanje treba da bude “odvojeno ali jednako”, čime je formalno odbačena rasna segregacija u državnom školskom sistemu.

1957. godine - Egipat zabranio izraelskim trgovačkim brodovima da prolaze kroz Suecki kanal.

1965. godine – Prvi put je prenet TV program u boji iz Velike Britanije u SAD. To je bio prenos emisije američke TV mreže NBC “Novi pogled na staru Englesku” preko američkog komercijalnog telekomunikacionog satelita “Erli Bird”.

1973. godine – Specijalni komitet američkog Senata počeo je istragu o aferi Votergejt u kojoj su pristalice republikanske stranke bile optužene da su pred predsedničke izbore 1972. godine radi špijunaže provalile u sedište Demokratske stranke. Administracija tadašnjeg predsednika SAD Ričarda Niksona optužena je da ometa istragu, pa je pokrenut postupak za opoziv predsednika. Nikson je u avgustu 1974. godine dao ostavku, a predsednički položaj preuzeo je dotadašnji potpredsednik Džerald Ford.

1974. godine – U tri eksplozije automobila-bombi u centru Dablina 32 osobe su poginule, a više stotina je ranjeno.

1987. godine – Irački ratni avion “F-I Miraž” ispalio je dve “egzoset” rakete na američki vojni brod “Stark” koji je patrolirao Zalivom. Poginulo je 37, a ranjena su 62 mornara.

1991. godine - Ruska Federacija nezavisnih sindikata odbacila odluku sovjetskog predsednika Mihaila Gorbačova o zabrani štrajkova.

1992. godine - U sarajevskom naselju Pofalići muslimani ubili više od 200 Srba i zapalili njihove kuće. Istovremeno, iz naselja Otes i Stup građani hrvatske nacionalnosti masovno su iselili zbog pokušaja muslimana da ih prisilno mobilišu u vojsku.

1994. godine - Njegova svetost patrijarh moskovski i cele Rusije Aleksij Drugi, Njegova svetost patrijarh srpski gospodin Pavle i zagrebački nadbiskup kardinal Franjo Kuharić potpisali "Sarajevsku deklaraciju," u kojoj pozivaju na mirno rešavanje sporova, dostojanstvo, slobodu i prava svih naroda.

1994. godine - U Malaviju održani prvi višepartijski izbori, na kojima je vlast izgubio predsednik Kamuzu Banda, koji je tri decenije diktatorski upravljao tom afričkom državom.

1995. godine - Bežeći ispred hrvatske ofanzive, oko 270 Srba iz opština Pakrac i Okučani uspelo je preći na teritoriju Republike Srpske. Zbog žestokih napada muslimanskih jedinica, istog dana u srpske opštine Bihać i Petrovac izbeglo nekoliko hiljada žena, dece i starih osoba.

1995. godine - Pobednik predsedničkih izbora u Francuskoj Žak Širak preuzeo dužnost šefa države, obećavši da će uliti nov elan naciji razdiranoj nejednakošću i nezaposlenošću.

1997. godine – Loran Kabila je sa svojim trupama ušao u Kinšasu, preuzeo vlast u Zairu i promenio naziv države u Demokratska Republika Kongo. Kabila je ubijen u pokušaju državnog udara u januaru 2001. godine, a vlast je preuzeo njegov sin Žozef.

1998. godine – Pripadnici separatističkog pokreta “Tamilskih tigrova” ubili su Sarodžinija Jogesvarana, gradonačelnika Džafne, grada na severu Šri Lanke.

1999. godine – Izbore u Izraelu dobio je vođa Laburističke partije Ehud Barak, čime je okončana trogodišnja vladavina premijera Benjamina Netanjahua, lidera desničarskog Likuda.

2000. godine – Vlada Srbije preuzela je beogradski radio i televiziju “Studio B” upadom policije u redakcije. Vlasti su u narednim mesecima na različite načine onemogućavale rad nezavisnih elektronskih medija u Srbiji i istovremeno otvarale nove pod državnom kontrolom i kontrolom vladajućih partija.

2000. godine – U Indoneziji je održano prvo suđenje za kršenje ljudskih prava. U tom procesu 24 vojnika i civila optuženo je 

za ubistvo desetina seljaka u masakru u provinciji Aseh 1999. godine.

2001. godine – Svih 30 putnika, uključujući i iranskog ministra saobraćaja Rahmana Dadmana i zamenike ministara iz njegove delegacije poginulo je kada se na severu Irana srušio ruski avio Jak-40.

2003. godine – U najvećim poplavama u poslednjih 50 godina, koje su posle velikih kiša zadesile Šri Lanku, poginulo je oko 250 ljudi, oko 55.000 kuća je potpuno uništeno, a neka sela su zbrisana sa lica zemlje. Procenjeno je da je oko 150.000 ljudi ostalo bez krova nad glavom.

2004. godine – Masačusets je postao prva američka država koja je dozvolila zaključenje braka sa osobom istog pola.

2006. godine – Umro je Kju Fojer, veteran holivudske produkcije i kompozitor.

2009. godine – Nakon parlamentarnih izbora u Kuvajtu u nacionalnom parlamentu će prvi put među 50 poslanika sedeti i četiri žene. Žene su u Kuvajtu 2005. godine dobile pravo da glasaju i da budu birane, a do sada nikada nisu bile poslanice.

2010. godine – Zvanični srednji kurs dinara prvi put je prešao 100 dinara za jedan evro, što je najniža vrednost od uvođenja evra 2002. godine.

2011. godine – Britanska kraljica Elizabeta II doputovala je u istorijsku posetu Irskoj. To je prva poseta jednog britanskog monarha od kada je Irska osvojila nezavisnost od Londona 1922. godine.

2012. godine – Umrla je američka pevačica Dona Samer, dobitnica pet Gremi nagrada. Obeležila je istoriju diska hitovima “Bad Girls”, “Last Dance” i “Hot Stuff”, a njeni hitovi dominirali su top listama tokom 1970-tih.

2014. godine - Vlada Republike Srpske proglasila vanrednu situaciju na teritoriji cele Republike zbog nezapamćenih katastrofalnih poplava koje su zahvatile gradove oko reka Bosne, Drine i Save. U poplavi su najviše stradali Doboj, Šamac, Bijeljina, Lopare, Čelinac, Banjaluka, Srbac, Pelagićevo, Brčko, Modriča, Šekovići. Svetska banka procenila je da je načinjena šteta od 1,1 milijardu evra.

2019. godine - Savet Evrope je usvojio deklaraciju kojom je Rusiji vraćeno pravo glasa oduzeto nakon pripajanja Krima 2014. godine.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici!