Na današnji dan - 10. Decembar -

1508. godine – Formirana je Kambrejska liga, savez protiv Venecije koji su sklopili papa Julije II, francuski kralj Luj XII, aragonski kralj Ferdinand II i rimsko-nemački car Maksimilijan I.

1520. godine – Nemački crkveni reformator Martin Luter spalio je javno u Vitenbergu bulu u kojoj mu je papa Lav X zapretio prokletstvom ako se u roku od 60 dana ne odrekne jeresi. U januaru 1521. godine Luter je ekskomuniciran iz rimokatoličke crkve.

1603. godine – Umro je engleski lekar i fizičar Vilijam Gilbert koji je prvi uveo naziv za elektricitet. Njegovo delo “O magnetima” u kojem iznosi teoriju o Zemlji kao magnetu i magnetskim silama između nebeskih tela 1600. godine, imalo je značajan uticaj na razvoj nauke u 17. veku.

1810. godine – Napoleon Bonaparta priključio je Francuskoj nemačke gradove Hanover, Bremen, Hamburg, Lauenburg i Libek.

1819. godine - Rođen italijanski revolucionar Feliče Orsini, jedan od najistaknutijih članova "Mlade Italije", pokreta za oslobađanje i ujedinjenje italijanskih zemalja. Osnovao je organizaciju "Italijanska zavera sinova smrti", zbog čega je završio u tamnici. Revolucionarne 1848. godine učestvovao je u borbama protiv Austrijanaca u Veneciji i Rimu, a 1854. godine nije uspeo da u Lombardiji pobuni italijanske i mađarske vojnike u sastavu austrijskih okupacionih snaga. Potom je iz tamnice u Mantovi pobegao i otišao u London, a u januaru 1858. godine pokušao je atentat na francuskog cara Napoleona Trećeg, posle čega je pogubljen. Dela: "Austrijske tamnice", "Uspomene i avanture", "Političke uspomene".

1822. godine - Rođen francuski kompozitor belgijskog porekla Sezar Frank, izvanredan improvizator, orguljaš u pariskim crkvama i profesor na Pariskom konzervatorijumu. S Ektorom Berliozom bio je predstavnik francuskog muzičkog romantizma, obnovitelj francuske simfonije i kamerne muzike. Dela: "Simfonija de-mol", "Simfonijske varijacije za klavir i orkestar", sonata za violinu i klavir, klavirski kvintet, kompozicije za orgulje i za klavir.

1830. godine - Rođena američka spisateljica Emili Dikinson, najveća američka pesnikinja, za života anonimna-jer je vodila povučen život neudate domaćice i objavila samo četiri pesme. Njenih više od hiljadu pesama, otkrivenih posle smrti 1886. godine, posthumno je objavljeno u šest tomova. Priređivači su ih podelili u četiri kategorije: pesme o prirodi, o vremenu i večnosti, o ljubavi, o životu. Njena poezija prodorne introspektivnosti i snažnog mističnog podteksta, pisana izvanredno preciznim i suptilnim stilom, obiluje samoniklom originalnošću.

1845. godine – Engleski građevinski inženjer Robert Tompson patentirao je prve pneumatske gume.

1848. godine – Luj Napoleon je nadmoćnom većinom od preko četiri miliona glasova dobio izbore za predsednika Francuske. Četiri godine kasnije izveo je državni udar i proglasio se carem Napoleonom III.

1851. godine – Rođen je američki knjižar Melvil Djui koji je 1870. godine izradio prvu decimalnu klasifikaciju, sistem klasifikacija knjiga u bibliotekama u celom svetu.

1868. godine - Prvi semafori za regulisanje saobraćaja u svetu počeli su da rade u Londonu, na trgu ispred zgrade parlamenta Velike Britanije.

1878. godine- Rođen srpski socijalista Radovan Dragović, vođa socijalističkog pokreta u Srbiji, jedan od osnivača Srpske socijaldemokratske stranke 1903.godine, čiji je bio sekretar, a potom predsednik do smrti. Obnovio je 1901. godine "Beogradsko radničko društvo", prvu socijaldemokratsku organizaciju u Srbiji, a od 1900. godine do 1903. godine uređivao je listove "Napred", "Radnički list", "Stari radnički list" i "Radničke novine". Osnovao je i socijaldemokratski Centralni odbor, koji je objedinio sve radničke organizacije u Srbiji, što je omogućilo stvaranje Srpske socijaldemokratske stranke. S Dimitrijem Tucovićem doprineo je uspostavljanju jedinstva sindikata i radničke političke partije.

1895. godine – Osnovano je Društvo za unapređenje i ulepšavanje Sokobanje, što se smatra začetkom turizma u Srbiji. Sokobanja, u kojoj su često na odmoru boravili knezovi Miloš i Mihajlo Obrenović, pominje se kao lečilište još u starom Rimu i ranoj Romeji.

1896. godine – Umro je švedski industrijalac Alfred Nobel, pronalazač dinamita, koji je bogatstvo stečeno tim pronalaskom uložio u osnivanje fondacije iz koje će se dodeljivati nagrade za vanredna dostignuća u različitim oblastima ljudskog delovanja. Nobelove nagrade dodeljuje svake godine Kraljevska švedska akademija nauka na dan njegove smrti, a prvi put su dodeljene 1901. godine.

1898. godine - Rođen srpski slikar Ivan Tabaković, profesor Akademije primenjenih umetnosti u Beogradu, član Srpske akademije nauka i umetnosti. Studirao je u Minhenu, Budimpešti, Zagrebu i Parizu. Pripadao je grupama "Zemlja", "Dvanaestorica" i "Šestorica". Dobio je "Gran pri" za slikarstvo na međunarodnoj izložbi u Parizu 1937. godine i Zlatnu medalju na međunarodnoj izložbi keramike u Pragu 1962.

1898. godine – Potpisan je Pariski mirovni ugovor kojim je okončan američko-španski rat. Španija se odrekla Kube i Portorika, a za 20 miliona dolara ustupila je Amerikancima Filipine i Guam.

1902. godine – Završena je izgradnja Asuanske brane u Egiptu, kojom je regulisan tok reke Nil.

1904. godine - Rođen čehoslovački državnik češkog porekla Antonjin Novotni, generalni sekretar Centralnog komiteta Komunističke partije Čehoslovačke i šef države. S funkcija je smenjen početkom 1968. godine, kada su započele reforme nazvane "Praško proleće", koje su onemogućene vojnom intervencijom Varšavskog pakta u avgustu 1968. godine.

1909. godine - Prestala da izlazi "Šabačka čivija", jedan od najboljih humorističko-satiričnih listova u Srbiji. Prvi broj se pojavio u septembru 1906. godine.

1926. godine - Umro srpski državnik Nikola Pašić, jedan od osnivača i vođa Radikalne stranke 1881. godine. Tvorac Vidovdanskog ustava 1921. godine, prvog ustava Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Kao student Ciriškog politehnikuma u Švajcarskoj prišao socijalistima i prihvatio ideje Svetozara Markovića i njegovog pokreta protiv apsolutističke vladavine dinastije Obrenović. Po povratku u Srbiju uređivao je socijalistički list "Oslobođenje", a 1878. godine je izabran u parlament, u kojem se kao opozicioni vođa borio protiv autoritarnog monarhističkog režima Milana Obrenovića, zalažući se za uspostavljanje parlamentarne demokratije. Posle gušenja Timočke bune 1883. godine, koju su u zaječarskom kraju podstakli radikali, emigrirao i u odsustvu je osuđen na smrt. Posle pomirenja kralja Milana s radikalima 1888. godine odlučujuće je doprineo da Srbija dobije veoma liberalan ustav. Ubrzo po abdikaciji kralja Milana u korist sina Aleksandra Obrenovića 1889. godine postao je predsednik parlamenta, a 1891. godine premijer. Dominantnu političku poziciju u Srbiji učvrstio je posle dolaska na vlast kralja Petra Prvog Karađorđevića 1903. godine. Premijer je ponovo postao 1904. godine i potom je još tri puta formirao srpsku vladu, a posle Prvog svetskog rata tri puta je bio i predsednik vlade Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca i uticao je na ključne istorijske događaje. Odlučno se odupro pokušajima Austro-Ugarske da potčini Srbiju, učestvovao je u stvaranju Balkanskog saveza uperenog protiv Otomanskog carstva i bio odan pristalica carske Rusije. Kao premijer i šef diplomatije predvideo je Srbiju u pobedonosnim balkanskim ratovima i u Prvom svetskom ratu od. Igrao je istaknutu ulogu u stvaranju Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, koju je posle rata zastupao 1919. godine na Versajskoj mirovnoj konferenciji.

1931. godine - Niseto Alkala Samora i Tores postao prvi ustavno izabran predsednik Španije.

1936. godine - Britanski kralj Edvard Osmi abdicirao, postavši vojvoda od Vindzora, da bi mogao da se oženi Amerikankom Volis Simpson, dvostrukom raspuštenicom.

1941. godine – Japanski avioni su u Drugom svetskom ratu u Južnom kineskom moru potopili britanske ratne brodove “Ripals” i “Princ od Velsa”, na kojima je poginulo oko 800 ljudi.

1948. godine – Generalna skupština UN je usvojila Univerzalnu deklaraciju o pravima čoveka. Ovaj datum obeležava se kao Dan ljudskih prava.

1961. godine - Srpskom književniku Ivi Andriću uručena je Nobelova nagrada za književnost, koju je primio na svečanosti u Štokholmu pred 700 zvanica i švedskom kraljevskom porodicom u dvorani Koncertne palate Švedske akademije. Književnik je celokupni novčani iznos od Nobelove nagrade, književnik je poklonio, iz dva dela, bibliotekarskom fondu Bosne i Hercegovine. Zahvalnost za ovo priznanje, Andić je izrazio govorom “O priči i pričanju”.

1963. godine - Sultanat Zanzibar, afrička ostrvska država u Indijskom okeanu, britanski protektorat od 1890, stekao nezavisnost u okviru Britanskog komonvelta. Naredne godine postao je republika i s Tanganjikom stvorio novu državu koja je dobila naziv Tanzanija.

1964. godine – Nobelovu nagradu za mir dobio je Amerikanac Martin Luter King, borac za građanska prava crnaca.

1967. godine – Prva komercijalna termonuklearna eksplozija izvršena je u Novom Meksiku radi vađenja prirodnog gasa iz podzemlja.

1980. godine - Milton Obote proglašen je predsednikom Ugande, kao prvi afrički šef države koji se vratio na vlast posle zbacivanja vojnim udarom. Vojska ga je 1985. godine drugi put zbacila s vlasti.

1982. godine - Dvojica sovjetskih kosmonauta vratila su se na Zemlju posle rekordnih 211 dana provedenih u vasioni u brodu "Saljut 7".

1983. godine - Raul Alfonsin preuzeo dužnost predsednika Argentine kao prvi demokratski izabran šef države posle osmogodišnje vladavine vojne hunte.

1987. godine - Umro američki violinista poreklom ruski Jevrejin Jaša Hajfec, jedan od najvećih majstora tog instrumenta u 20. veku.

1989. godine - U Čehoslovačkoj preuzela vlast prva nekomunistička vlada od 1948. godine i predsjednik Gustav Husak je podneo ostavku.

1991. godine – Jugoslovenska narodna armija se povukla iz Zagreba i Hrvatske, ali su borbe između Srba i hrvatskih snaga nastavljene.

1996. godine – Predsednik Južne Afrike Nelson Mendela potpisao je ustav kojim su svi građani, bez obzira na rasu, izjednačeni pred zakonom, kao završni čin u demontiranju sistema aparthejda u toj zemlji.

1998. godine – Međunarodni sud za ratne zločine na prostoru bivše Jugoslavije u Hagu osudio je bosanskog Hrvata Antu Furundžiju na 10 godina zatvora zbog mučenja i silovanja zatočenika u bosanskom ratu. To je bila prva presuda kojom je silovanje označeno kao ratni zločin.

2001. godine – U Prištini je konstituisana Skupština Kosova, prva od dolaska međunarodnih snaga u pokrajinu u julu 1999. godine. Za predsednika je izabran Albanac Nedžat Daci, a predstavnici Srba Oliver Ivanović i Gojko Savić postali su članovi petočlanog veća Predsedništva Skupštine.

2003. godine – Šef UNMIK-a Hari Holkeri predstavio je u Prištini dokument “Standardi za Kosovo” čija će implementacija u kosovsko društvo biti od značaja kod ocenjivanja da li je Kosovo dostiglo standarde demokratskog društva koje međunarodna zajednica traži pre početka rešavanja statusa Kosova. Taj dokument prihvatio je i Savet bezbednosti UN.

2004. godine – Avion kompanije “Junajted erlajns” sleteo je u vijetnamski grad Ho Ši Min i to je prvi američki putnički avion koji je sleteo u tu zemlju od Vijetnamskog rata.

2004. godine – Milanski sud je oslobodio italijanskog premijera Silvija Berluskonija optužbi za korupciju – što predstavlja veliku pobedu desetogodišnje borbe ovog milijardera sa zakonom.

2006. godine – Umro je bivši čileanski diktator Augusto Pinoče koji je na vlast došao 1973. godine vojnim pučem zbacivši marksističkog predsednika Salvadora Aljendea. Za vreme njegove 17-godišnje vladavine ubijeno je oko 3.000 ljudi, a oko 28.000 je bilo mučeno.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici!