Vest: Na današnji dan - 01. Oktobar -

331. godine p. n. e. - U bici kod Gavgamele Aleksandar Makedonski je pobedio persijskog cara Darija III.

1684. godine  -  Umro je francuski pisac Pjer Kornej, pesnik moralne veličine i patriotskog i epskog zanosa. Pisao je i komedije, religiozne poeme i pozorišne književno-teorijske spise, jedan je  od najznačajnijih predstavnika francuske klasične tragedije ("Sid", "Horacije", "Sina", "Poliekt").

1754. godine  -  Rođen je Pavle I Petrović Romanov, ruski car, sin i naslednik Katarine Velike. Iz straha pred prodorom ideja Francuske revolucije, vladavinu je štitio represijom i terorom, a 1798. godine  pristupio je "Drugoj koaliciji" (sa Engleskom i Austrijom) protiv Napoleona. Ruska vojska izvojevala je više pobeda nad francuskim trupama. Razočaran pasivnošću Engleske izmirio se 1800. godine  s "prvim konzulom" Francuske Napoleonom Bonapartom i prekinuo diplomatske odnose sa Londonom. Ubijen je 1801. godine u zaveri dvorskih oficira.

1878. godine -  U Nišu je otvorena prva gimnazija, a prve školske godine je upisano 49 učenika.

1892. godine  -  Rođena Anica Savić - Rebac, srpski književnik i klasični filolog, profesor Univerziteta u Beogradu. Dela: "Problemi antičke estetike", "Antička demokratija i socijalni problemi", "Problemi predplatonske erotologije", komentar i prevod speva Tita Lukrecija Kara "O prirodi stvari", mnoštvo prevoda na engleski, nemački, francuski i italijanski jezik.

1904. godine  -  Rođen je američki pijanista ruskog porekla Vladimir Horovic, jedan od najvećih majstora klavira u istoriji muzike. SSSR je napustio 1925. godine. Prvi put vratio 1986. godine doživeo je trijumf na koncertima u Moskvi i Lenjingradu.

1910. godine  -  Japan je izvršio aneksiju Koreje i uključio je u Japansko carstvo.

1914. godine  -  Turska je kao saveznica Centralnih sila u Prvom svetskom ratu zatvorila Dardanele za brodove zemalja Antante.

1918. godine -  Predvođeni engleskim pukovnikom Tomasom Edvardom Lorensom, poznatim kao Lorens od Arabije,  Arapi su uz pomoć Britanaca u Prvom svetskom ratu preoteli Damask od Turaka.

1924. godine  -  Radio Beograd je počeo da emituje program. U eksperimentalnim emisijama inženjeri Mihajlo Simić i Dobrivoje Petrović su sa predajnika u Rakovici emitovali i koncerte uz učešće pevača Beogradske opere. U znak sećanja na prvo emitovanje, 1. oktobar je ustanovljen kao dan RTV Srbije.

1926. godine  -  U Beogradu je otvorena pijaca na Zelenom vencu.

1928. godine  -  U SSSR-u je proglašena Prva petoletka, petogodišnji plan razvoja industrije i nastavak kolektivizacije poljoprivrede.

1936. godine - Španski fašisti proglasili svog vođu Fransiska Franka za šefa države.

1938. godine -  Nemačka armija je ušla u Čehoslovačku i okupirala Sudete nakon Minhenskog sporazuma Nemačke sa Velikom Britanijom i Francuskom.

1946. godine  -  Međunarodni vojni sud u Nirnbergu je 22 zvaničnika nacističke Nemačke proglasio je krivim za ratne zločine u Drugom svetskom ratu. Na smrt je osuđeno 12, trojica na doživotni zatvor, a ostali na kazne od 10 do 20 godina zatvora.

1949. godine  -  U Pekingu je proglašena Narodna Republika Kina na čelu sa Mao Cedungom. Za prvog premijera i ministra spoljnih poslova postavljen je Ču (Džou) Enlaj.

1957. godine  -  Umro je srpski biolog i fiziolog Ivan Džaja, profesor Univerziteta u Beogradu i član Srpske akademije nauka i umetnosti, koji je istraživanjima fiziologije duboko ohlađenog organizma stekao svetski renome. Osnovao je 1910. prvu katedru za fiziologiju kod nas. Objavio je sam ili sa saradnicima više od 200 naučnih radova. Dela: "Osnovi fiziologije", "Od života do civilizacije", "Pogled u život", "Eksperimentalno traženje energetičke osnove kod živih bića", "Osnovna biološka energija i energetika kvasa", "Biološki listići", "Putopisi".

1960. godine  - Proglašena nezavisnost najmnogoljudnije afričke zemlje - Nigerije, koja je od kraja 19. veka bila britanska kolonija.

1979. godine -  Zona Panamskog kanala je posle 70 godina pod kontrolom SAD formalno predata na upravu Panami.

1982. godine  -  Lider Hrišansko-demokratske unije Helmut Kol, postao je šesti kancelar Zapadne Nemačke, nasledivši socijaldemokratu Helmuta Šmita.

1988. godine  - Umro srpski glumac Pavle Vuisić, "vulkan glume, života i snage" - kako ga je opisao Orson Vels. Već u prvom filmu "Čudotvorni mač" Vojislava Nanovića 1950. godine nametnuo se neobično snažnom glumačkom ličnošću, koja je potom obeležila više od sto filmova i mnoštvo TV serija i drama, poput kultne serije "Šešir gospodina Vujića", “Kamiondžije”. Filmovi: "Ko to tamo peva", "Sjećaš li se Doli Bel?", "Maratonci trče počasni krug", "Hajka", "Kampo Mamula", "Mačak pod šlemom", "Parče plavog neba", "Žeđ", "Horoskop", "Inspektor", "Kad čuješ zvona", "Događaj", "Konjuh planinom".

1990. godine - Srpsko nacionalno veće u Srbu proglasilo autonomiju Srba u Hrvatskoj na osnovu referenduma na kojem se od 567.317 građana za autonomiju izjasnilo 567.127.

1996. godine  -  Savet bezbednosti UN ukinuo je ekonomske sankcije SR Jugoslaviji uvedene u maju 1992. godine  zbog njene umešanosti u rat u Bosni.

1999. godine -  U Beogradu je umro doajen beogradske operske scene, prvak Opere Narodnog pozorišta Miroslav Čangalović.

2000. godine  -  Širom Srbije nastavljeni su protesti gradjana zbog nepriznavanja pobede kandidata Demokratske opozicije Srbije Vojislava Koštunice na predsedničkim izborima u SR Jugoslaviji. Jake policijske snage ušle su u rudnik Kolubara u pokušaju da spreče štrajk rudara.

2012. godine  -  Počeo popis poljoprivrede Srbije, prvi nakon 1960. godine.

2013. godine  -  U Bosni i Hercegovini počeo popis stanovništva, prvi posle 22 godine.

2018. godine  -  Preminuo je velikan francuke šansone Šarl Aznavur (Charles Aznavour). Tokom sedam decenija karijere, komponovao je 1.000 pesama, a prodato je više od 100 miliona nosača zvuka s njegovim pesmama. Glumio je u više od 60 filmova.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici!